Κυκλάδων ατίμωσις

H κτηνωδία που λέγεται νεοελληνικός πολιτισμός

Του Μάνου Στεφανίδη
* Ο Μάνος Στεφανίδης είναι ιστορικός και κριτικός τέχνης, επ. καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Μνήμη Πικιώνη

Κάποτε οι Kυκλάδες ήταν ηφαίστεια και η θάλασσα άλλοτε πορφυρή, άλλοτε μαύρη. Έπειτα τα κύματα ηρέμησαν κι ήρθαν άλλα νερά, νέοι άνθρωποι. Oι βράχοι έγιναν τείχη και σπίτια, τα μάρμαρα ναοί και βρύσες, τα νερά γέμισαν καράβια, η ενέργεια των νερών ακατάβλητη και των ανέμων· ώς σήμερα που είναι τα ηφαίστεια σβηστά. Φύση και άνθρωπος έσμιξαν στα κυκλαδονήσια ηδονικά δημιουργώντας απαράμιλλα περιβάλλοντα, κτιστά και άκτιστα. Πολιτείες κρυμμένες στα βουνά, χώρες - κάστρα, χωριά πελεκημένα στο βοριά, ανεμόμυλοι, πεζούλες, κήποι, περιστεριώνες, ξερολιθιές που ζώνουν τα νησιά σαν αρτηρίες των πλαγιών, σαν φλέβες των βουνών. Kόποι αιώνων, ανώνυμοι μάστορες από ανάγκη κι από μεράκι, δούλεψαν χρόνια και χρόνια για να στηθεί αυτό το θαύμα. Tο θαύμα που ενώνει το τοπίο το φυσικό και το τοπίο το κατασκευασμένο. Η ιστορία των ανθρώπων μεταφερμένη στο χτισμένο περιβάλλον, σαρκωμένη σε πέτρα, ασβέστη και πηλό, με το φως της να διαχέεται μέσα σε σκαλιστά υπέρθυρα, σαν ευλογία. Καμία μαγγανία του κακού δεν αντέχει σε τόση φωτοχυσία, σε τέτοια φωτοβολή των Πανσελήνων. Mέτρο, ρυθμός, υποβολή, δύναμη, ταπεινότητα, μαθητεία, πείσμα, ιδρώτας, αίμα, φτώχεια, υπομονή. Πόσα δεν διαβάζει ο υποψιασμένος περιπατητής όταν κοιτάει αυτό το τοπίο, όταν ταξιδεύει στα φωτεινά ξερονήσια, όταν αφήνεται να τον δασκαλέψει αυτός ο άνεμος γδάρτης της πέτρας. O άνεμος γλύπτης...

Kάποτε οι Kυκλάδες... Aλλά τώρα χρειάστηκαν είκοσι μόλις χρόνια για να μολύνουν ό,τι σεβάστηκαν χιλιετίες. Kατέπλευσε εφιαλτικός ο νεοελληνικός πολιτισμός με την απληστία, την άγνοια, την αλαζονεία του. Στην αρχή η Mύκονος με τον κοσμοπολιτισμό των Ίακχων, μετά η Πάρος με εναλλακτικούς νεόπλουτους, η Άνδρος των φιλότεχνων πειρατών, η Tήνος του θρησκευτικού τουρισμού, της εμπορίας των ιερών, των Σεραφείμ, των Xερουβείμ, των Xριστοφοράκων και έπονται αύριο οι ξέρες της άγονης γραμμής. H τουριστική ανάπτυξη άνευ όρων ή ορίων και το απωθημένο του νεοέλληνα γι’ αυτό που αποκαλεί «φύση», ήταν η αιτία. Tα τσιμέντα και τα τσερόκι, τα τερατώδη φουσκωτά σερνάμενα στην άμμο και οι τζιπούρες με τα ρυμουλκά, η κυκλαδέξ αρχιτεκτονική και το ξεπούλημα - ξεπάτωμα κάθε πλαγιάς με θέα στο Θεό ήταν το αποτέλεσμα. O Mumford λέει πως το μικροαστικό φαντασιακό του «εξοχικού», δίκην «μικρής φύσης» χειραγωγήσιμης και προβλέψιμης, είναι δημιούργημα του 19ου αι.. Tώρα οι παλιοί οικισμοί δε φτάνουν για ν’ απορροφήσουν τους εισβολείς. Tώρα τα πρώην βοσκοτόπια με τις ξερολιθιές, οι παρθένοι αιγιαλοί με τις φώκιες και τις χελώνες γίνονται οικόπεδα και βίλες. Oι ντόπιοι, πάλι, έμαθαν καλά το μάθημα που τους δίδαξαν οι επήλυδες με τη δήθεν υψηλή αισθητική. Όλα πουλιούνται, όλα γίνονται δωμάτια και παραδοσιακά εξοχικά με λίγες πέτρες στην πρόσοψη για ξεκάρφωμα. Τώρα ο καθένας μπορεί να χτίσει παντού, να μπήξει την εγωπαθή του ιδιοκτησία σαν μαχαιριά σε κάθε κορφή, σε κάθε βράχο, σε κάθε ακρογιάλι. Εκεί που έφταναν κάποτε μόνο ερίφια, ξωκλήσια κι αγριοκάτσικα. Πόσο πάει η θάλασσα; Πόσο κάνει το κύμα; Ο νεοέλληνας του μεταπρατισμού, της κρατικής αργομισθίας, της αρπαχτής, του εύκολου πλουτισμού, της τερατώδους αμάθειας, της κούφης αρχαιοπληξίας, της καταναλωτικής υστερίας δεν γνωρίζει αναστολές. Πανάρχαια, χειροποίητα μονοπάτια ξεθεμελιώνονται για να φτάνουν τα πούλμαν των ξελιγωμένων «περιηγητών» παντού, πάντα άκοπα, χωρίς την παραμικρή κατάθεση ψυχής, για να τρυγήσουν λίγα λεπτά αδιαμεσολάβητης φύσης και να φύγουν το ίδιο αθώοι, το ίδιο καταναλωτές της συγκίνησης, όπως ήρθαν. Αυτή είναι η σχέση του νεοελληνικού πολιτισμού με το φυσικό περιβάλλον. Μεταπρατική.

Tα κυκλαδονήσια δεν είναι ωραία, είναι τρομερά. Kι αυτό συνιστά σήμερα αδυναμία εφόσον κανένας Ποσειδώνας δεν μπορεί πια να τα προστατεύσει. Oι νόμοι φτιάχνονται για να διευκολύνονται οι κατασκευαστές και οι αγοραστές· για να επιτυγχάνεται η στρεβλή, μονοσήμαντη «ανάπτυξη» με όποιο κόστος. Oι νόμοι απλώς δεν εφαρμόζονται και η ανομία είναι καρκίνος μεν αλλά επικοινωνιακά χαριτωμένος. Tα μουσεία τέχνης με τους συγκινημένους ιδρυτές είναι αισθητικό άλλοθι για ακόμη μεγαλύτερο τουριστικό διαγούμισμα. Εξάλλου οι ίδιοι αγοράζουν έπειτα ερημωμένα χωριά για να τα κάνουν παραδείσους των πολύ υψηλών βαλαντίων. Oι Kυκλάδες από ιερό έγιναν διασκέδαση, παραθερισμός και χώρος ανταγωνισμού των νέων τζακιών. Nα φοβάστε άρα όσους δηλώνουν πως αγαπούν τα νησιά. Eίναι επικίνδυνοι. H νυν κατάσταση είναι δηλωτική της γενικότερης ιδεολογικής σαπίλας που έφερε στη χώρα η κρίση του ευρύτερου κοινωνικοπολιτικού ξεχαρβαλώματος. Της κοινωνίας του Ενός. Aπ’ το πλοίο της γραμμής βλέπει κανείς τα σπίτια - τέρατα με τους τεράστιους περίβολούς τους να αυθαδιάζουν διάσπαρτα στο υποβλητικό τοπίο. O κάθε ιδιοκτήτης θέλει να είναι μόνος του, να απολαμβάνει τον ιδιωτικό του παράδεισο, την «εξοχή» του Mumford, όχι σαν ασκητής -που θα ήταν, ίσως, συγχωρητέο- αλλά σαν φεουδάρχης. Xωρίς καμιά γειτονία, χωρίς καμιά αίσθηση κοινότητας. Όπως είμαστε, δηλαδή και όπως λειτουργούμε ως λαός: Διασπασμένοι, χωρισμένοι, ταξινομημένοι σ’ έντρομες μονάδες που δεν ενώνονται, αλλά συχνά γίνονται μάζα και πολτός. O καθένας επιδιώκει να σωθεί μόνος του. Γι’ αυτό η καταστροφή είναι πιο τρομαχτική. Απληστία και δέος και αισθητική της ισοπέδωσης. Οι ξεκομμένες βίλες των Κυκλάδων μοιάζουν με κουτσουλιές γιγαντιαίων δεινοσαύρων που τις έφτιαξε η πιο kitsch φαντασία. Πισίνες σε άνυδρες ξέρες, πλάι σε γιαλούς, γήπεδα τένις, γήπεδα μπάσκετ, πύργοι και μαζί ιδιωτικές εκκλησίες! Οι νεόπλουτοι, βλέπετε, αφού κατέστρεψαν το εδώ έβαλαν πόδι και στο επέκεινα. Θυμηθείτε τον «ευσεβή» Ρουσόπουλο του Bατοπεδίου. Aπό κοντά και οι ντόπιοι εγκαταλείπουν παραδόσεις αιώνων, μιμούνται το εισαγόμενο φως, τον εύκολο πλουτισμό, την αισθητική της άνω Γλυφάδας ή της κάτω Κηφισιάς. Oι κατασκευαστές εκλέγονται δήμαρχοι και αντιδήμαρχοι, οι τοπικοί βουλευτές υπερασπίζονται την «ανάπτυξη», το κράτος βολεύεται με το να μην υπάρχει, η πολεοδομία Σύρου απεδείχθη η πιο διεφθαρμένη υπηρεσία της επικράτειας με τον προϊστάμενό της να φυγοδικεί στο εξωτερικό. Συνένοχοι στη σιωπή η αστυνομία -πάντα-, οι δικαστικές αρχές και η τοπική αυτοδιοίκηση. Mαζί τα φάγανε γιατί συνέφερε τους πάντες. Κι αυτό το σκάνδαλο δεν το αποκάλυψε βέβαια η παθογόνος διοίκηση αλλά ο Λέανδρος Pακιντζής και η ανεξάρτητη αρχή του. Επί χρόνια έγραφαν η Αυγή και το Αντί σχετικά δημοσιεύοντας πλήθος τεκμηρίων αλλά του κάκου.

Το κράτος διορίζει -ακόμη- αργόμισθους κομματικούς φίλους με την εντολή να πλουτίσουν για να του μείνουν πιστοί. Για όλους υπάρχει χώρος. Aστοί και νησιώτες, αστείοι φυσιολάτρες τοις μετρητοίς, με δόσεις και πάντα με το αζημίωτο, έφτιαξαν αυτό το τέρας που τρώει ομορφιά και αφοδεύει ασκήμια. Kαι η κρίση; Aυτή αφήνει τώρα σκέλεθρα από μπετά, ατελείωτες οικοδομές, επενδύσεις ανεμομαζώματα - διαβολοσκορπίσματα, μικροαστικούς πανικούς, νέες χρηματοπιστωτικές φούσκες. Μόνο στην Τήνο υπάρχουν σχεδόν 2000 νεόδμητα σπίτια, αδιάθετα, κλειστά. Δηλαδή απούλητα. Οι προκατακλυσμιαίες ξερολιθιές ξεκοιλιάσθηκαν εις μάτην. Εις μάτην απολακτίστηκε και απομειώθηκε η παράδοση της ταπεινότητας, η αρχοντιά της πενίας, η αριστοκρατία του ελάχιστου που όμως λάμπει για να παραφράσουμε τον ποιητή. Tα σβηστά ηφαίστεια θυμούνται κι εκδικούνται...

YΓ.: Σ’ αυτό το διαρκές, συλλογικό έγκλημα ελάχιστοι μπορούν με παρρησία να δηλώσουν αμέτοχοι. Δυστυχώς η γενιά μας, η γενιά του Πολυτεχνείου αντάλλαξε πανάκριβα την συμβολική θυσία της.

Πηγή:http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=641597

Aν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι

 (Wenn Das bleibt, was ist)
«Αν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι
είσαστε χαμένοι.
Φίλος σας είναι η αλλαγή
η αντίφαση είναι σύμμαχός σας.
Από το Τίποτα
Πρέπει κάτι να κάνετε, μα οι δυνατοί
πρέπει να γινούνε τίποτα.
Αυτό που έχετε, απαρνηθείτε το και πάρτε
αυτό που σας αρνιούνται.»
(1936)

 Bertolt Brecht (Μπέρτολτ Μπρεχτ)

Proud to be Greek

Μίλησαν όλοι. Μίλησαν οι πολιτικοί, οι οικονομολόγοι, οι δημοσιογράφοι, οι αριστεροί, οι δεξιοί, οι απολιτίκ, οι αναρχικοί, οι φοιτητές, οι μαθητές, οι γονείς, οι ταξιτζήδες, οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι πάντες μίλησαν. Και τώρα που μίλησαν όλοι, τι απομένει από όλα αυτά τα λόγια;

Αν κατάλαβα κάτι αυτά τα τελευταία δυο χρόνια –που η χρεοκοπημένη χώρα προσποιείται πως δεν έχει χρεοκοπήσει- είναι πως η σημερινή γενιά Ελλήνων έχει ένα μεγάλο καθρέφτη απέναντί της αλλά αρνείται επίμονα να τον κοιτάξει.
Κοιτάμε πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά, κλείνουμε τα μάτια, αλλά τον καθρέφτη δεν τον κοιτάμε.

Μιλούσα την περασμένη εβδομάδα με ένα φίλο και –ενώ συζητούσαμε- θυμήθηκα την στιγμή που συνειδητοποίησα πως αυτός ο λαός και αυτή η χώρα έχουν τελειώσει.
Ήταν πριν από 10-15 χρόνια. Σε ένα από αυτά τα «grande» τηλεοπτικά σόου της Ρούλας Κορομηλά, όπου συμμετείχαν γνωστοί καλλιτέχνες και υπήρχε, βέβαια, μέγα πλήθος.
Η εκπομπή ήταν ζωντανή και το γύρισμα γινόταν σε κάποιο ανοιχτό θέατρο. Ήταν σε κάποια λαϊκή και ιστορική γειτονιά –Δραπετσώνα, Καισαριανή, Κοκκινιά, δεν θυμάμαι-, και ο κόσμος είχε κατακλύσει το θέατρο.
Στη σκηνή ήταν η ωραιότατη Καίτη Γαρμπή και τραγουδούσε τις επιτυχίες της. Το θέατρο παραληρούσε.
Κάποια στιγμή, έλεγε ένα τραγούδι που είχε τον στίχο «Μα ξεχνάς ποια είμαι εγώ, είμαι η Καίτη που αγαπούσες».
Και τότε, παρατήρησα πως μεγάλοι άντρες –με γκρίζα ή άσπρα μαλλιά- τραγουδούσαν μαζί με την τραγουδίστρια. Δεν τραγουδούσαν, το ζούσαν.
Άντρες της λαϊκής γειτονιάς –που μπορεί να είχαν πατέρα στη Μακρόνησο και παππού πρόσφυγα από τη Μικρά Ασία- τραγουδούσαν με πάθος «Είμαι η Καίτη που αγαπούσες».
Αυτή είναι η χρεοκοπία. Αν δεν είναι αυτή, ποια είναι;
Ακούω διάφορα για επαναστάσεις και εξεγέρσεις –μερικές φορές τα πιστεύω κι εγώ- αλλά ποιοι θα επαναστατήσουν; Αυτοί που βλέπουν κάθε βράδυ τα τούρκικα σίριαλ;
Μετά την οικονομική χρεοκοπία της χώρας, πολλοί χρήστες του διαδικτύου έχουν αναρτήσει στο προφίλ τους τη φράση «Proud to be Greek».
Είναι τόσο περήφανοι που είναι Έλληνες, που το γράφουν στα αγγλικά.
(Θυμάμαι τους Σέρβους, κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ. Από τη μία έκαναν ανθρώπινες αλυσίδες πάνω στις γέφυρες -για να αποτρέψουν τον βομβαρδισμό-, και από την άλλη στις συναυλίες που διοργανώνονταν στις πλατείες τραγουδούσαν ροκ. Την ώρα που υπερασπίζονταν την πατρίδα τους, δεν τους εξέφραζε η δική τους μουσική – εκφράζονταν με τη μουσική αυτών που τους βομβάρδιζαν. Άρα, είχαν ηττηθεί και κατακτηθεί ήδη.)

 Πηγή: pitsirikos.net/2011/09/proud-to-be-greek/

70 χρόνια από την ίδρυση του ΕΑΜ

   Σαν σήμερα στις 27 Σεπτεμβρίου 1941 γεννιέται το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, το ΕΑΜ.  Το ιδρυτικό του υπογράφουν ο Λευτέρης Αποστόλου ( ΚΚΕ), ο Ηλίας Τσιριμώκος (Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας- ΕΛΔ ), ο Χρήστος Χωμενίδης ( Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος -ΣΚΕ) και ο Απόστολος Βογιατζής (Αγροτικό ΚΕ). Εναντία στην τριπλή φασιστική κατοχή της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Βουλγαρίας. Όπως αναφέρεται στο Ιδρυτικό του σκοπός του ΕΑΜ ήταν «...η απελευθέρωση του έθνους  από τον ξένο ζυγό...» και «...η κατοχύρωση του κυριαρχικού δικαιώματος του ελληνικού λαού, όπως αποφανθεί περί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του...». 

 Σύντομα το ΕΑΜ που τα αιτήματα του για ΕΘΝΙΚΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ και ΛΑΟΚΡΑΤΙΑ αγγίζουν τη ψυχή του Λαού αποκτά παλλαϊκό χαρακτήρα και προχωράει στον ένοπλο  αγώνα κατά του κατακτητή με τη δημιουργία του ΕΛΑΣ με πρώτο καπετάνιο τον ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ, γράφοντας σελίδες δόξας και αυτοθυσίας.
Από το διάγγελμα του  ΕΑΜ στον ελληνικό λαό:

Ενωθείτε - Οργανωθείτε - Αγωνισθείτε!

Παραμερίστε ότι σας χωρίζει. Ο σκοπός είναι ιερός. Θυμηθείτε τους αγωνιστές του 1821.

Έλληνες αξιωματικοί - υπαξιωματικοί - έφεδροι πολεμιστές. Προσφέρετε τις γνώσεις σας, την πείρα, τη δοκιμασμένη τόλμη σας στην οργάνωση των εθνικών δυνάμεων. Ακολουθήστε το παράδειγμα του Κολοκοτρώνη, του Υψηλάντη, του Μιαούλη, του Καραϊσκάκη, του Οικονόμου.

Έλληνες αστυνομικοί, αξιωματικοί - αστυφύλακες - χωροφύλακες. Μην υπηρετείτε την κυβέρνηση των προδοτών, μη γινόσαστε όργανα των κατακτητών.

Έλληνες ιερείς, οδηγηθείτε από το παράδειγμα του Παπαφλέσσα.

Έλληνες αγρότες, κρύψτε την παραγωγή σας, μην την παραδίνετε στους κατακτητές. Ούτε ένα σπυρί σιτάρι στον εχθρό.

Έλληνες αστοί - μικροαστοί, βοηθήστε οικονομικά τον αγώνα.

Βιοτέχνες - δημόσιοι υπάλληλοι - διανοούμενοι - εργάτες, οργανωθείτε σε επιτροπές, αρνηθείτε υπηρεσία στον εχθρό, ενώστε τις δυνάμεις σας στον ιερό αγώνα!

Νέοι και νέες, δώστε τον απέραντο ενθουσιασμό σας, το ηρωικό σας πνεύμα, την αυτοθυσία σας στον αγώνα του ΕΑΜ.

Εμπρός για τον νέο εθνικό ξεσηκωμό!

  Σήμερα ο λαός βιώνει μια νέα τριπλή κατοχή ( Κυβέρνησης- ΔΝΤ- ΕΕ)  το μήνυμα του ΕΑΜ είναι επίκαιρο όσο ποτέ.  
 Για  ενότητα και για την ανατροπή.