Η δουλειά στη γη είναι δύσκολη. Όταν όμως η γη δουλεύεται, χορταίνει την πείνα των ανθρώπων και των (άγριων και ήμερων) ζώων και προσφέρει απόλαυση με τους καρπούς της. Δίνει τροφή και ζωή. Πίνει όσο νερό χρειάζεται γι’ αυτή τη δουλειά και αφήνει τη ζωή να κυλήσει. Αυτό είναι η «βιοποικιλότητα», για την οποία όλοι κόπτονται σήμερα. Επιπλέον, αφήνει πίσω της αριστουργήματα τέχνης, τεχνικής και μόχθου των ανθρώπων που τη δουλεύουν, γενιές ολόκληρες. Οι «σημερινοί άνθρωποι» απολαμβάνουμε Μνημεία, έργα της φύσης και των ανθρώπων. Το ίδιο δικαίωμα έχουν και οι επόμενες γενιές. Αυτό είναι πολιτισμός, χωρίς εισαγωγικά.
Όταν η γη γίνεται εμπόρευμα και χτίζεται για «οικισμούς παραδοσιακών κατοικιών», για «βίλες» και για «εξοχικά», που θυμίζουν το «οπουδήποτε αλλού» «έξω από ’δώ» (χωρίς αιδώ), τότε γίνεται οριστικά στέρφα. Δεν γεννάει πια τίποτα. Οι άνθρωποι αναζητούν τροφή στα μαγαζιά (κοιτάζοντας πρώτα το πορτοφόλι τους) και η εθνική οικονομία χρεώνεται όγκους εισαγωγών. Τα Μνημεία καταστρέφονται. Τα άγρια ζωντανά χάνονται. Τα χέρια των ανθρώπων μένουν αχαμνά. Κι όταν δεν έχουν να κάνουν τίποτα τα χέρια, στο τέλος και το μυαλό γίνεται κουρκούτι. Κανένα εμβόλιο δεν μπορεί να μας σώσει απ’ αυτόν τον ιό.
Τον τελευταίο καιρό στην Τήνο σημειώθηκε έκρηξη στη ζήτηση (και στις τιμές) ακινήτων και σε οικοδομικές εργασίες εκτός των παλαιών οικισμών και προκάλεσε αλυσιδωτή ανάγκη για μονάδες συγκέντρωσης και επεξεργασίας στερεών αποβλήτων. Κάποιοι συνωστίζονται και διαγκωνίζονται ποιος θα προλάβει: «Τώρα θα φάμε και θα πιούμε», λένε, «αύριο δεν θα έχει ψωμί». Και ανταγωνίζονται ποιος θα στήσει πιο γρήγορα και πιο φτηνά τέτοια μονάδα, για να μαζεύει περισσότερα ή πιο «σκληρά» απόβλητα, για τα οποία πληρώνουν περισσότερα για να τα ξεφορτωθούν. Στη γλώσσα μας, «αρπαχτικά» και «αρπαχτή» φυτρώνουν από την ίδια ρίζα.
Έχουν δίκιο στην εκτίμησή τους για το «αύριο». Σε λίγα χρόνια, το νησί θα έχει ξεπεράσει τα όρια της φυσικής αντοχής του. Τότε θα απαγορευτούν όλα. Κάποιοι, λίγοι, θα έχουν αποκομίσει κέρδη. Η Τήνος, όμως, θα έχει χάσει τον πλούτο της: βράχους, ξερολιθιές, σταυλάκια και ένα σωρό ακόμη ανθρώπων και φύσης έργα. Θα έχει βγάλει μόνιμη αναφυλαξία από εξοχικές κατοικίες και θα μείνει σημαδεμένη από μαύρες ουλές, στις θέσεις επεξεργασίας «σκληρών αποβλήτων». Εκεί δεν θα φυτρώνει τίποτα. Ούτε φλισκούνι, ούτε άγρια μέντα, ούτε θυμάρι, ούτε ρείκι. Από «γνωστό νησί των Κυκλάδων», θα έχει γίνει «αστικό προάστιο». Στη γερμανική κατοχή, στη δεκαετία του 1940, πέθαιναν κυρίως άνθρωποι των πόλεων (ακόμη και στα αστικά προάστια). Οι εξαρτημένοι για την τροφή τους και για την ενέργεια. Σήμερα, η εξάρτηση είναι σχεδόν απόλυτη και ριζική και οι συνθήκες μιας άλλου είδους κατοχής δεν είναι μακριά.
Και όλ’ αυτά γίνονται «βάσει νόμων» και «με άδειες» των «αρμόδιων Υπηρεσιών». Αλλά τα χωριά και οι κοινωνίες τους δεν έχουν ψηφίσει κανέναν νόμο και δεν έχουν δώσει καμία άδεια. Ή, μήπως έδωσαν και δεν κατάλαβε κανείς τίποτα; Μήπως μας έπιασαν στο ύπνο κάποιοι επιτήδειοι; Το παθαίνουν συχνά οι αθώοι. Αλλά, όταν ξυπνούν, έχουν να διαλέξουν: Θα γυρίσουν από το άλλο πλευρό για να συνεχίσουν τον ύπνο τους σε μαλακά στρωσίδια ή θα πεταχτούν στο πόδι και θα βάλουν τις φωνές και όλες τους τις δυνάμεις για να σταματήσουν το κακό;
Όταν η γη γίνεται εμπόρευμα και χτίζεται για «οικισμούς παραδοσιακών κατοικιών», για «βίλες» και για «εξοχικά», που θυμίζουν το «οπουδήποτε αλλού» «έξω από ’δώ» (χωρίς αιδώ), τότε γίνεται οριστικά στέρφα. Δεν γεννάει πια τίποτα. Οι άνθρωποι αναζητούν τροφή στα μαγαζιά (κοιτάζοντας πρώτα το πορτοφόλι τους) και η εθνική οικονομία χρεώνεται όγκους εισαγωγών. Τα Μνημεία καταστρέφονται. Τα άγρια ζωντανά χάνονται. Τα χέρια των ανθρώπων μένουν αχαμνά. Κι όταν δεν έχουν να κάνουν τίποτα τα χέρια, στο τέλος και το μυαλό γίνεται κουρκούτι. Κανένα εμβόλιο δεν μπορεί να μας σώσει απ’ αυτόν τον ιό.
Τον τελευταίο καιρό στην Τήνο σημειώθηκε έκρηξη στη ζήτηση (και στις τιμές) ακινήτων και σε οικοδομικές εργασίες εκτός των παλαιών οικισμών και προκάλεσε αλυσιδωτή ανάγκη για μονάδες συγκέντρωσης και επεξεργασίας στερεών αποβλήτων. Κάποιοι συνωστίζονται και διαγκωνίζονται ποιος θα προλάβει: «Τώρα θα φάμε και θα πιούμε», λένε, «αύριο δεν θα έχει ψωμί». Και ανταγωνίζονται ποιος θα στήσει πιο γρήγορα και πιο φτηνά τέτοια μονάδα, για να μαζεύει περισσότερα ή πιο «σκληρά» απόβλητα, για τα οποία πληρώνουν περισσότερα για να τα ξεφορτωθούν. Στη γλώσσα μας, «αρπαχτικά» και «αρπαχτή» φυτρώνουν από την ίδια ρίζα.
Έχουν δίκιο στην εκτίμησή τους για το «αύριο». Σε λίγα χρόνια, το νησί θα έχει ξεπεράσει τα όρια της φυσικής αντοχής του. Τότε θα απαγορευτούν όλα. Κάποιοι, λίγοι, θα έχουν αποκομίσει κέρδη. Η Τήνος, όμως, θα έχει χάσει τον πλούτο της: βράχους, ξερολιθιές, σταυλάκια και ένα σωρό ακόμη ανθρώπων και φύσης έργα. Θα έχει βγάλει μόνιμη αναφυλαξία από εξοχικές κατοικίες και θα μείνει σημαδεμένη από μαύρες ουλές, στις θέσεις επεξεργασίας «σκληρών αποβλήτων». Εκεί δεν θα φυτρώνει τίποτα. Ούτε φλισκούνι, ούτε άγρια μέντα, ούτε θυμάρι, ούτε ρείκι. Από «γνωστό νησί των Κυκλάδων», θα έχει γίνει «αστικό προάστιο». Στη γερμανική κατοχή, στη δεκαετία του 1940, πέθαιναν κυρίως άνθρωποι των πόλεων (ακόμη και στα αστικά προάστια). Οι εξαρτημένοι για την τροφή τους και για την ενέργεια. Σήμερα, η εξάρτηση είναι σχεδόν απόλυτη και ριζική και οι συνθήκες μιας άλλου είδους κατοχής δεν είναι μακριά.
Και όλ’ αυτά γίνονται «βάσει νόμων» και «με άδειες» των «αρμόδιων Υπηρεσιών». Αλλά τα χωριά και οι κοινωνίες τους δεν έχουν ψηφίσει κανέναν νόμο και δεν έχουν δώσει καμία άδεια. Ή, μήπως έδωσαν και δεν κατάλαβε κανείς τίποτα; Μήπως μας έπιασαν στο ύπνο κάποιοι επιτήδειοι; Το παθαίνουν συχνά οι αθώοι. Αλλά, όταν ξυπνούν, έχουν να διαλέξουν: Θα γυρίσουν από το άλλο πλευρό για να συνεχίσουν τον ύπνο τους σε μαλακά στρωσίδια ή θα πεταχτούν στο πόδι και θα βάλουν τις φωνές και όλες τους τις δυνάμεις για να σταματήσουν το κακό;
17.10.2021
Απόστολος Σοφιαλίδης
Δικηγόρος Θεσσαλονίκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου