Ο δρόμος για τους image makers…

Τα τελευταία 2 χρόνια, τα κόμματα της συγκυβέρνησης, σε μια προσπάθεια να αποσυνδέσουν την εικόνα τους από εκείνη των δύο κομμάτων που κυβέρνησαν την χώρα για χρόνια, «ρετουσάρισαν» τα σύμβολά τους. Τόσο όμως ώστε παράλληλα με την υποσυνείδητη δήλωση του «καινούριου», να καταφέρουν να παραμένουν κληρονόμοι των ψηφοφόρων τους.

Οι λεγόμενοι image makers (οι άνθρωποι δηλαδή που αναλαμβάνουν να «στήνουν» την εικόνα δημοσίων προσώπων – επικοινωνιολόγοι) δεν μπήκαν τόσο πρόσφατα στην ζωή μας. Εγκαθίδρυσαν την αναγκαιότητά τους στις Ηνωμένες Πολιτείες ήδη από την δεκαετία του ’70 και σχεδόν παράλληλα με την διάδοση χρήσης της τηλεόρασης. Στην χώρα μας, σε μεγάλο βαθμό, εξαπλώθηκε η "χρήση" τους μέσα στην δεκαετία του ’90. Όχι συμπτωματικά και στην χώρα μας την εποχή της ιδιωτικής τηλεόρασης.

Αυτά για την κεντρική πολιτική σκηνή και γενικά εκεί που η σχέση πολίτη/δέκτη και δημοσίου προσώπου/πομπού παρέμενε απρόσωπη. Στην περιφέρεια, η εφαρμογή τέτοιων μεθόδων προσέγγισης παρέμειναν για χρόνια αν όχι άσκοπες, ελάχιστα αποδοτικές. Οι πολίτες μπορούσαν να επικοινωνούν με τον πομπό ως μέρος της καθημερινότητάς τους, οπότε οι δεύτεροι οι ίδιο φρόντιζαν την εικόνα τους κατά την δική τους εκτίμηση. Εκεί επιβλήθηκε ως δομικές λίθοι της εικόνας η σοβαροφάνεια και ο «χαμαιλεοντισμός». Σε αυτά βασίζεται ακόμη και σήμερα η προσέγγιση των ψηφοφόρων από τους περισσότερους των υποψηφίων με μηνύματα πληθυντικού ευγενείας, φωτογραφίες με κοστούμια και χρήση εκφράσεων υποδήλωσης ότι ο πομπός είναι παράλληλα και δέκτης (πχ «είμαι ένας από εσάς»).  

Κι όμως, στο διαδίκτυο, φαίνεται σταδιακά να επιβάλλεται η χρήση της επικοινωνιολογίας και στην επαρχία συγκρίνοντας πάντα με την πρακτική που ακολουθούνταν μόλις 3,5 χρόνια πριν. Το ανησυχητικό εδώ δεν είναι η χρήση των νέων τεχνολογιών ή των νέων δυνατοτήτων αλλά η ολοένα και πιο απρόσωπη σχέση δεκτών και πομπού. Η κατεύθυνση αυτή ενισχύεται και από την εφαρμογή του Καλλικράτη που διεύρυνε το πεδίο δράσης και επαγωγικά μείωσε το χρόνο «επαφής» πομπού και δέκτη.

Κάπως έτσι εξηγείται η μινιμαλιστική προεκλογική καμπάνια με το «slash» (/) και την απλοϊκή γραμματοσειρά και τα συνθήματα σε φόντο μπλε…

Πόσο δημοκρατική είναι όμως η χρήση τέτοιων πρακτικών; Φυσιολογικό είναι οι χρήστες τους να ενδιαφέρονται περισσότερο για το αποτέλεσμα και να αδιαφορούν για την ουσία. Δεν αρκεί η προσήλωση στους νόμους αλλά η αντίληψη ανάγκης μη απεμπόλησης της προσωπικής επαφής. Δεν πρόκειται για θεμέλιο της δημοκρατίας μας που παραπαίει αλλά για προϋπόθεσή της ανεξάρτητα από ιδεολογική προσέγγιση.

Πώς καταληκτικά να αποφευχθεί αναφορά στην επιτυχία της δημοτικής κίνησης ΚΟΙΝΟ ΤΗΝΙΩΝ που εστίασε στην επαφή με τους Τηνιακούς και την συμμετοχή αυτών ως ισότιμες μονάδες δημοκρατίας; Είναι πέρα από προφανές πως οι «προεκλογικές καμπάνιες» καθρεφτίζουν απόλυτα την πρακτική που ακολουθείται της κατάληψης μιας δημόσιας θέσης. Μένει ο ψηφοφόρος να επιλέξει αν αποδεχτεί την ολοένα και πιο απρόσωπη σχέση ή θα ενεργήσει προς μιαν άλλη κοινωνία ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ – ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ!