Σχετικά

Εναλλακτικός ιστότοπος για την Τήνο και όχι μόνο, εκτεθειμένος σε μέρος που το προσβάλλει ο άνεμος και ορατός από όλους

Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2013

Επιχείρηση Καλάβρυτα

Ο Πιγκουίνος, όπως και πέρσι με Την τομογραφία του τρόμου έτσι και φέτος αναφέρεται στην ιστορία του ναζισμού και στα εγκλήματα του, παραμονή της μεγάλης επετείου του "όχι στο φασισμό'':




Ξεύρεις για το ναζισμό. Έχεις διαβάσει ιστορία, έχεις δει ντοκιμαντέρς, έχεις ακούσει διηγήσεις, υπάρχει τελοσπάντων και η γουικιπίντια. Αλλά επειδής είμαστε σε δύσκολες εποχές και ζούμε συγκεχυμένες πραγματικότητες, τίποτις πια δεν είναι δεδομένο. Γι'αυτό κι εγώ απεφάσισα να σε φέρω εδώ πάνω. Θα κάμουμε ένα ταξίδι στην ιστορία. Για να επαναλάβουμε ξανά όλα εκείνα που δεν δικαιούμαστε να μην ξέρουμε ή να κάμουμε πως δεν συνέβησαν.







Μπορεί το μέρος να είναι ειδυλλιακό, η βλάστηση υπέροχη και η γαλήνη του τοπίου καθησυχαστική, αλλά εδώ έχει γραφτεί μία από εκείνες τις ζοφερές στιγμές της πανανθρώπινης ιστορίας που θα έπρεπε να διδάσκεται ξανά και ξανά στα σχολεία. Ουχί της Ελλάδας, αλλά ολάκερης της γης.



Έτος 1943. Η ελληνική αντίσταση καταφέρνει μερικά σπουδαία χτυπήματα κατά των ναζιστικών στρατευμάτων και οι Γερμανοί αποφασίζουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα δραστικά. Έτσι, η Βέρμαχτ οργανώνει μία από τις πιο σκληρές επιχειρήσεις που έχουν γίνει σε ολόκληρη την Ευρώπη: την Επιχείρηση Καλάβρυτα.



Στις αρχές Δεκεμβρίου, ναζίστικα στρατεύματα από διάφορες κατευθύνσεις οδεύουν προς τα Καλάβρυτα, λεηλατώντας και καίγοντας τα χωριά που συναντούσαν στο διάβα τους.



Στις 8 Δεκεμβρίου μπαίνουν στους Ρογούς, ένα μικρό χωριό. Καλούν τον ιερέα παπά-Χρήστο Κανελλόπουλο να χτυπήσει την καμπάνα και να συγκεντρώσει όλους τους άντρες στην πλατεία, τάχα-μου για να τους αποζημιώσουν για τα ζωντανά που τους είχαν επιτάξει. Για να είναι βέβαιοι ότι δεν είχε ξεμείνει κανείς κρυμμένος, οι Γερμανοί ερεύνησαν τα σπίτια και δύο υπερήλικες που δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν τους άλλους στην πλατεία, εκτελέστηκαν επί τόπου. Στη συνέχεια τους έκλεισαν όλους μέσα στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας με την εντολή να βγαίνουν ανά εξάδα για να λάβουν την αποζημίωση. Κανείς δεν ήταν τόσο αφελής. Μέσα στην εκκλησία, ο παπα-Χρήστος από την Ωραία Πύλη καλεί όλους να γονατίσουν και να αλληλοσυγχωρεθούν. Να πουν ένα τελευταίο αντίο ο ένας στον άλλον. Η πρώτη εξάδα καλείται να εξέλθει. Προπορεύονται έξι ηλικιωμένοι. Πυροβολούνται. Ακολουθούν οι επόμενοι έξι. Και οι επόμενοι έξι. Και οι επόμενοι έξι. Και οι επόμενοι έξι. Εξήντα πέντε νεκροί. Το χωριό πυρπολείται και καταστρέφεται ολοσχερώς.



Εντωμεταξύ στη γειτονική Κερπίνη, οι Γερμανοί είχαν ακολουθήσει παρόμοιο σενάριο. Κάλεσαν τους άντρες του χωριού στην πλατεία να τους μιλήσουν. Αλλά καθώς οι πυκνοί καπνοί από το χωριό Ρογοί μαύριζαν τον ουρανό, οι κάτοικοι δεν υπάκουσαν και έτρεξαν να κρυφτούν ή να ξεφύγουν. Τα πολυβόλα άρχισαν να γαζώνουν. Επικράτησε πανικός. Και στη συνέχεια νεκρική σιγή.



Το επόμενο κεφάλαιο διαδραματίστηκε εδώ. Στην αρχαιότερη μονή της Ελλάδας. Αναγνώστα, καλωσήρθες στη Μέγα Σπήλαιο.



Σήμερις θαυμάζοντας τα εντυπωσιακά κτήρια, τα γυαλισμένα πατώματα και τις φροντισμένες τοιχογραφίες, δύσκολα φαντάζεσαι τί έγινε σε ετούτο εδώ το μέρος.



Όμως μέσα στη μεγάλη κουφάλα του βράχου, αντηχούν ακόμα οι κραυγές. Τα ναζιστικά στρατεύματα έφθασαν εδώ, λεηλάτησαν το μοναστήρι και εκτέλεσαν δεκαέξι άτομα. Επισκέπτες, υποτακτικούς και μοναχούς.



Ακόμα εννιά μοναχοί εκτελέστηκαν στη θέση Ψηλός Σταυρός. Κι ύστερα τα κελιά πυρπολήθηκαν και η Μονή καταστράφηκε.



Ετούτη η πινακίδα μνημονεύει τα ονόματα των πεσόντων. Δίπλα της, μία άλλη υπενθυμίζει την απόκρουση των στρατευμάτων του Ιμπραήμ Πασά, που ουδέποτε κατάφερε να πατάξει το μοναστήρι.



Καλάβρυτα, 9 Δεκεμβρίου του 1943. Οι Γερμανοί μπαίνουν στο χωριό. Κυκλώνουν τα σπίτια και αποκλείουν όλους τους δρόμους διαφυγής. Οι κάτοικοι αναστατωμένοι κλειδαμπαρώνονται στα σπίτια τους. Ο Γερμανός Διοικητής προσπαθεί να διασκεδάσει το κλίμα τρόμου, διαβεβαιώνοντάς τους ότι στόχος είναι απλώς οι αντάρτες και πως κανένας δεν έχει να φοβηθεί το παραμικρό.



Στη συνέχεια πυρπολούνται σπίτια ανταρτών. Νυχτώνει. Οι Γερμανοί έχουν κυριεύσει το χωριό και οι ώρες κυλούν βασανιστικά αργά. Εντέλει στις 12 Δεκεμβρίου, ανακοινώνεται στους κατοίκους ότι το επόμενο πρωί οι Γερμανοί θα αποχωρήσουν. Όλοι κρατούν την ανάσα τους και μετρούν τις στιγμές.

Όμως το επόμενο πρωί, 13 Δεκεμβρίου και πριν καλά καλά ξημερώσει, χτυπούν οι καμπάνες της κεντρικής εκκλησίας και οι Γερμανοί στρατιώτες διατάσουν τους κατοίκους να συγκεντρωθούν όλοι στο Δημοτικό Σχολείο, αφού πάρουν μαζί τους μία κουβέρτα και τρόφιμα μίας ημέρας.




Αυτό είναι το σχολείο των Καλαβρύτων. Σήμερις είναι μουσείο. Ένα υποδειγματικό μουσείο. Εδώ έγινε ο μεγάλος αποχωρισμός. Οι Γερμανοί διατάσουν τα γυναικόπαιδα να μπουν μέσα στο κτήριο. Και καλούν όλους τους άρρενες άνω των 14 ετών στον παρακείμενο λόφο. Σε ένα προσκλητήριο θανάτου. Είναι η τελευταία στιγμή που θα ιδούν οι άντρες τις γυναίκες τους. Τα παιδιά τους πατεράδες τους. Οι φίλοι τους αδελφούς τους. Οι άνθρωποι την ελπίδα.


Και ενώ οι άντρες συγκεντρώνονται στο λόφο, οι Γερμανοί βάζουν φωτιά στο σχολείο. Και στο χωριό. Οι κραυγές από τις μάνες και τα παιδιά σκίζουν τις πλαγιές και τα γύρω βουνά. Οι άντρες σφαδάζουν βλέποντας τους ανθρώπους τους να καίγονται ζωντανοί. Την ίδια στιγμή ο Οδοντωτός κατηφορίζει την ειδυλλιακή του διαδρομή, φορτωμένος με τα χρήματα και τα αποθέματα των Τραπεζών, με τα λάφυρα και το βιος όλων των χωριών της περιοχής, που συγκέντρωσαν με επιμέλεια οι Γερμανοί.



Από το ξενοδοχείο Μέγας Αλέξανδρος που βρίσκεται στο μέσον του χωριού, μία πράσινη και μία κόκκινη φωτοβολίδα, δίνουν το σύνθημα της εκτέλεσης. Ακούγονται τα νευρικά πολυβόλα στο λόφο. Και πέφτουν νεκρά τα κορμιά.



Τα γυναικόπαιδα ακούν μέσα από το φλεγόμενο σχολείο τις ριπές. Και ύστερα τη σιωπή. Σπάζουν τα παράθυρα και καταφέρνουν να ξεφύγουν τρέχοντας μακριά. Οι Γερμανοί έχουν ολοκληρώσει τη βαρβαρότητά τους και αποχωρούν.




Οι γυναίκες και τα παιδιά ανηφορίζουν προς το λόφο και αντικρύζουν το αποτρόπαιο θέαμα. Άντρες, πατεράδες, γιοι και αδελφοί πλημμυρισμένοι στο αίμα. Οι γυναίκες κλαίνε πάνω από τους άντρες τους. Κι όταν στερεύουν πια από δάκρυα, μαζεύουν τους νεκρούς τους και τους μεταφέρουν με τις κουβέρτες τους. Σκάβουν με τα χέρια την παγωμένη γη και φτιάνουν λάκους. Για να τους θάψουν.


Έλα μαζί μου, σε ένα προσκύνημα ιερό. Θ'ακολουθήσουμε το μονοπάτι που σκαρφαλώνει στον τόπο της φρίκης. Στον τόπο της μνήμης.




Εδώ αψηλά, ανάμεσα στους λόγγους και τις καταπράσινες ράχες, μνημονεύονται τα ονόματα των νεκρών. Εδώ τριγυρνούν ακόμα οι ψυχές τους.



Σκαμμένη μέσα στη γη, υπάρχει μια μικρή εκκλησιά. Στην κορφή από πάνου της, στέκει ο Λευκός Σταυρός.



Και δίπλα στην είσοδο η Πετρωμένη Καλαβρυτινή Μάνα. Εκείνη που έκλαψε. Που έθαψε. Που ξαναγέννησε το μέρος. Μετά την καταστροφή, εκείνο το Δεκέμβρη, οι γυναίκες σαν μαύρες σκιές γύρισαν στα χαλάσματα. Και ταγμένες στον αγώνα που τους επιφύλαξε η μοίρα, ξαναχτίσανε τα σπίτια τους. Και στεγάσανε τις απορφανισμένες ζωές τους.




Έλα να μπούμε στο εκκλησάκι.


Δεκάδες, εκατοντάδες καντήλια κρέμονται από την οροφή. Κι ανάμεσά τους τα ονόματα των όσων εχάθησαν εδώ.



Θα με ρωτήξεις, και πώς γίνεται σήμερα μετά από τόσα χρόνια να υπάρχουν άνθρωποι που υποστηρίζουν τη φασιστική ιδεολογία. Που έχουν στο σπίτι τους ναζιστικές σημαίες και φωτογραφίες του Χίτλερ και καμώνονται ταυτόχρονα τους πατριώτες. Που ψηφίζουν -ναι, ακόμα και εδώ στα Καλάβρυτα- τους οπαδούς των φονιάδων τους.




Δεν έχω απαντήσεις. Έχω μόνο διαπιστώσεις. Ετούτο το μέρος είναι εξαιρετικά πολύτιμο. Γιατί υπενθυμίζει μία αναπόδραστη αλήθεια: την αλήθεια της ιστορίας. Που θα πρέπει να εγγραφεί στη συλλογική μνήμη και να μην λησμονηθεί ποτέ.


Βγαίνοντας από το εκκλησάκι, αγναντεύω τα Καλάβρυτα. Πυκνά σύννεφα στεφανώνουν το τοπίο και τα αψηλά βουνά σκορπίζουν γαλάζια και μαβιά χρώματα στους ορίζοντες.



Εβδομήντα χρόνια μετά και τα Καλάβρυτα παραμένουν η πιο ισχυρή απάντηση στον τρόμο. Η πιο αδιάψευστη απόδειξη του παραλογισμού. Κι απευθύνουν ένα κάλεσμα: να αναμετρηθεί ο καθείς μας με τον ανθρωπισμό του.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου