Σχετικά

Εναλλακτικός ιστότοπος για την Τήνο και όχι μόνο, εκτεθειμένος σε μέρος που το προσβάλλει ο άνεμος και ορατός από όλους

Παρασκευή 22 Μαΐου 2015

Τα ιερά λείψανα και ο χωρισμός κράτους-Εκκλησίας

Πωλ Σεζάν, "Τρία κρανία σε  χαλί"
ΠΩΛ ΣΕΖΑΝ, «ΤΡΙΑ ΚΡΑΝΙΑ ΣΕ ΧΑΛΙ»










Εγώ ειμί η Αλήθεια. Με αυτή την ευαγγελική ρήση τίθενται ρητά τα όρια ανάμεσα στον κοσμικό και τον θρησκευτικό χώρο. Αν ο θρησκευτικός χώρος ορίζεται από τη μία και μοναδική Αλήθεια, η οποία δεν επιδέχεται καμιά διαπραγμάτευση, καμιά συζήτηση, ο κοσμικός χώρος ορίζεται από πολλές και συγκρουόμενες θεωρήσεις, από πολλά και διαφορετικά συμφέροντα, από πολλές και αντίπαλες ιδεολογίες. Αν ο θρησκευτικός χώρος ορίζει ποίμνιο, στη βάση της πίστης και της υποταγής στον Θεό, ο κοσμικός χώρος ορίζει ομάδες-τάξεις, ορίζει πολίτες που διαπραγματεύονται, διαλέγονται, συγκρούονται με την κοσμική εξουσία, στη βάση συμφερόντων, ιδεολογιών, πολιτικών. Σε αυτά τα μείζονα θέματα απάντησε ο Διαφωτισμός και τα εμπέδωσαν οι επαναστάσεις, τουλάχιστον στην Ευρώπη — της Ελλάδας συμπεριλαμβανόμενης. Τις τελευταίες μέρες στη χώρα μας, και εν μέσω επειγόντων προβλημάτων, ανέκυψε και το «ζήτημα των λειψάνων», ή καλύτερα το πώς διακρίνεται το ποίμνιο από το σώμα των πολιτών.
Αναμφισβήτητα, οι πιστοί μπορούν να προσκυνούν τα λείψανα της αγίας Βαρβάρας ή οποιουδήποτε αγίου, όταν ορίζονται ως ποίμνιο, μέσα στον χώρο της Εκκλησίας, γιατί στον δικό της χώρο ορίζεται επί της γης το ποίμνιο. Η Εκκλησία και οι λειτουργοί της ορίζουν τους κανόνες και τους τρόπους συλλογικής έκφρασης (προσκύνημα λειψάνων, εικόνων κλπ.) του θρησκευτικού αισθήματος του ποιμνίου, μέσα στους χώρους που βρίσκονται υπό τη δικαιοδοσία της. Η πολιτεία δεν μπορεί και δεν πρέπει να αναμιγνύεται σε αυτούς. Όταν όμως γίνεται περιφορά λειψάνων σε νοσοκομεία ή άλλους δημόσιους χώρους, που βρίσκονται στη δικαιοδοσία της πολιτείας, τα πράγματα αλλάζουν. Στον δημόσιο χώρο το κράτος είναι υποχρεωμένο να εξασφαλίσει τα δικαιώματα των πολιτών του, και στο νοσοκομείο ειδικότερα να εξασφαλίσει τους πλέον ορθολογικούς όρους ίασης των ασθενών-πολιτών.
Ο κάθε ασθενής διαχειρίζεται τον πόνο του με τους ιδιωτικούς τρόπους που του υπαγορεύει η πίστη ή η απιστία του — με προσευχή, με τάματα, με ό,τι κρίνει ο καθένας καλύτερο. Στο νοσοκομείο όμως απαιτεί από το κράτος να έχει τους καλύτερα εξοπλισμένους επιστημονικά γιατρούς, το καλύτερο νοσηλευτικό προσωπικό, τις καλύτερες δυνατές συνθήκες νοσηλείας. Οι ασθενείς στο νοσοκομείο δεν συγκροτούν ποίμνιο, είναι πολίτες. Η περιφορά λειψάνων στο νοσοκομείο ή σε οποιονδήποτε δημόσιο χώρο με τη συμβολή του κράτους, συνιστά ανοίκεια (για να μην πω ανατριχιαστικά μεσαιωνική) πράξη ταύτισης ποιμνίου-πολιτών, και μάλιστα σε έναν χώρο όπου ο ορθολογισμός, και όχι η πίστη, πρέπει να κυριαρχεί — κι αυτό οφείλει να το εξασφαλίζει το κράτος. (Το γεγονός μάλιστα ότι δεν πρόκειται για οποιοδήποτε δημόσιο ίδρυμα, αλλά για νοσοκομείο, με ανθρώπους ασθενείς, και ειδικά καρκινοπαθείς, βαραίνει πολύ θλιβερά την κατάσταση — δεν χρειάζεται να επιμείνω σ’ αυτό). Αν ο γιατρός κάνει τον σταυρό του πριν χειρουργήσει, είναι δικό του θέμα. Στο νοσοκομείο όμως έχει προσληφθεί με βάση τα πτυχία και την ικανότητά του, όχι την πίστη του.
Γιατί όμως ξέσπασε αυτή η άγρια κόντρα, όταν ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Φίλης, είπε τα αυτονόητα; Ξέσπασε γιατί στη χώρα μας δεν έγιναν ποτέ σαφή τα όρια ποιμνίου-πολιτών. Γιατί για να γίνουν σαφή πρέπει να πραγματοποιηθεί ο χωρισμός κράτους-Εκκλησίας· και σε αυτό το θέμα τα ιδεολογήματα, οι μισοειπωμένες «αλήθειες» της Ιστορίας μας, οι στρεβλώσεις περί του πώς συγκροτήθηκε το έθνος-κράτος περισσεύουν. Για την Αριστερά το ζήτημα χωρισμού κράτους-Εκκλησίας αποτελεί ένα από τα κορυφαία στοιχεία συγκρότησης της ταυτότητάς της. Ο χωρισμός δεν συνιστά, βέβαια, εχθρική πράξη απέναντι στην Εκκλησία, ούτε απέναντι στην ελληνικότητα των Ελλήνων. Καταρχάς, αποτελεί διάβημα προς την επανασυγκρότηση του δημόσιου χώρου, ένα διάβημα που έμεινε ημιτελές από τον 19ο αιώνα και ευνόησε τις πάσης φύσεως πελατειακές και αδιαφανείς σχέσεις. Δεύτερον, σε μια εποχή όπου η Αριστερά παλεύει να ορίσει και να κινητοποιήσει το συλλογικό, πολιτικό υποκείμενο αντίστασης απέναντι στις νεοφιλελεύθερες δυνάμεις, είναι εκ των πραγμάτων υποχρεωμένη, σεβόμενη τα θρησκευτικά αισθήματα των πολιτών και τους χώρους έκφρασής τους, να λειτουργήσει ως δύναμη διαπαιδαγώγησης και χειραφέτησης των πολιτών και όχι ως συν-εκφραστής, μαζί με την Εκκλησία, της θρησκευτικότητάς τους. Η θρησκεία μπορεί να αποτελεί ένα από τα στοιχεία ταυτότητας αυτού του υποκειμένου αντίστασης, δεν μπορεί όμως το συλλογικό, πολιτικό υποκείμενο να συνορίζεται εξ αδιαιρέτου από την Εκκλησία και το κράτος. Η θρησκεία δεν είναι φορέας –είναι ένα από τα στοιχεία της ελληνικότητας των Ελλήνων. Και σ’ αυτό πρέπει η Αριστερά να είναι ξεκάθαρη. Αν το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού κατόρθωσε να μετατρέψει το πολιτικό σώμα σε κοινότητα-ποίμνιο, με βάση πολιτισμικά ή/και θρησκευτικά χαρακτηριστικά, η μάχη της Αριστεράς είναι ακριβώς για το αντίθετο.

9 σχόλια:

  1. Αν αυτό το post, ήταν αναρτημένο σε ένα site ή blog, που καταγράφει πράγματα και θαύματα που φτάνουν στο σημείο της ιλαροτραγικότητας, το καταλαβαίνω ότι θα είχε κάποια σημασία η επισήμανση όλων εκείνων των αντιφάσεων, που εκπορεύονται από την υπέρμετρη μεταφυσική αντίληψη των πραγμάτων και την θρησκευτική υπερβολή, που οδηγεί στην αποδοχή των ειδωλολατρικών προτύπων. Γιατί ειδωλολατρία δεν είναι οι πολλοί διαφορετικοί θεοί, αλλά η κολλημένη προσήλωσή σου όχι στην ουσία, δηλαδή στο νόημα της ψυχικής και θρησκευτικής σου ανασύνταξης, αλλά στο φετίχ που εκπορεύεται από τον συμβολισμό. Δηλαδή όπως είπε κι ο Χριστός, στο διάλογό της με τη Σαμαρείτιδα, δεν χρειάζεται ο Θεός το Ναό του Σολομώντα ή το όρος Θαβώρ για να τιμηθεί, μια και η καλοσύνη, η αξιοπρέπεια, η προσφορά, έγκειται αποκλειστικά στην εσωτερική διάθεση του ατόμου και άρα δεν απαιτείται να πάει κανείς στην Παναγία της Τήνου, για να δείξει έμπρακτα ότι σέβεται την Μητέρα του Ιησού. Όταν λοιπόν από τον «Ξάνεμο» ξεσηκώνεται ολόκληρη συζήτηση για το ΠΙΙΕΤ, δηλαδή το μπλέξιμο της μητρόπολης και της τοπικής διαχείρισης, για τα χρήματα του προσκυνήματος, ποια είναι η διαφορά από την υπάρχουσα ταύτιση Εκκλησίας και Κράτους, που την μέμφεται η συντάκτρια του συγκεκριμένου άρθρου;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ψάχνουν κάθε μέρα σαν τρελοί στο ξανεμο να βρουν κάτι να κατηγορήσουν τη Χριστιανική Πίστη.
    Ουτε ο δαίμονας να είχε μπει μέσα τους δε θα είχαν τόσο πάθος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. 1. Εξαιρετικό κείμενο.
    2. Η κουβέντα για τα χρήματα του ΠΙΙΕΤ από τους πιστούς είναι η μια πλευρά, η άλλη είναι μηχανογραφία για την αλλαγή του νομικού του πλαισίου. Αυτό είναι κρατικό- πολιτικό ζήτημα και οι πολίτες έχουν λόγο.
    3. Όσο για τους δαίμονες, ευτυχώς υπάρχει και ο εξορκισμός!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μάλλον Victorius δεν κατανοείς το πώς αλλάζει ο νόμος. Για ν’ αντικατασταθεί, από το εκλογικό σύστημα της χώρας, μέχρι τον τρόπο διοίκησης του ΠIIET, στη δημοκρατία μεσολαβεί το κοινοβούλιο. Αυτό ψηφίζει κι εσύ το εφαρμόζεις. Η πλειοψηφία αποφαίνεται και η μειοψηφία (πέρα από τις όποιες γκρίνιες της), πρέπει να το δεχθεί. Στην περίπτωση της Τήνου λ.χ. άσχετα με το πώς μεθοδεύτηκε η αλλαγή, πέρασε μέσα από την Βουλή η αλλαγή. Το αν την έσπρωξε ο Πολυκανδριώτης, αν τον βοήθησε ο Σαλταμανίκας, το αν αντιτάχθηκε η κοινωνία της Τήνου, το αναντίρρητο γεγονός είναι, ότι οι βουλευτές Κυκλάδων (που εκπροσωπούν το νησί μας), ψήφισαν την αλλαγή και πέρασε αυτή, άσχετα αν ο Συρμαλένιος κάνει τώρα το χαζό! Για ν’ ανατραπεί λοιπόν η προηγούμενη απόφαση, θέλει νέα διαφορετική διαχειριστική διάθεση, σε τροπολογία που αν ψηφιστεί (και περάσει από την εφημερίδα της κυβέρνησης), πάρευτα θ’ αντικαταστήσει τα τρέχοντα ισχύοντα. Αυτά λέει το σύνταγμά μας κι αυτό δεν είναι μηχανορραφία, όπως αναφέρεις την περίπτωση της αλλαγής status στο ζήτημα του ΠΙΙΕΤ. Το να επικαλείσαι λοιπόν τη δύναμη των πολιτών, αυτό σημαίνει ότι στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία που έχουμε, αυτό είναι ένα μέγιστο θέμα που λειτουργεί δυστυχώς επικοινωνιακά, μόνο στο ιδεολογικό επίπεδο. Όμως αποκέντρωση της δημοκρατίας δυστυχώς δεν έχουμε, δηλαδή την κοινωνία των πολιτών, ούτε μπορεί από την άλλη να θέλουμε εμείς ως λαός να κυβερνάμε με ό, τι μας καπνίσει. Στην περίπτωση δε της Τήνου, ισχύει μια ιδιόρρυθμη λογική που έγκειται με το πώς αντιλαμβάνεται η Εκκλησία και το κράτος την περιουσία του συγκεκριμένου προσκυνήματος. Δεν μπορεί να θέλεις ως δημοκρατικός πολίτης να ισχύει το αυτοδιοίκητο του ΠΙΙΕΤ κι από την άλλη να έχεις όλα τα πλεονεκτήματα που δίνει το κράτος στην εν λόγω εκκλησία, με την απαλλαγή της από μια σειρά φόρων, που εσύ ως πολίτης τους καταβάλεις. Δεν μπορείς π.χ. να πουλάς το λάδι των πιστών προσκυνητών, που το φέρνουν ως δική τους προσφορά, στους πρόθυμους να τ’ αγοράσουν τηνιακούς και να μην κόβεις απόδειξη , συν του ό,τι το λάδι που πουλιέται από το ΠΙΙΕΤ είναι τυπικά παράνομη πράξη, μια και απαγορεύεται η πώληση των μη τυποποιημένων προϊόντων, που δεν έχουν ελεγχθεί από τον ΕΦΕΤ για την καταλληλότητα τους στην βρώση. Αν λοιπόν πιάσουμε αυτό και πολλά άλλα, κανονικά έπρεπε χρόνια τώρα το ΠΙΙΕΤ να είναι νομικά υπόλογο στη δικαιοσύνη, όπως γίνεται σε πολλές περιπτώσεις με τους απλούς πολίτες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αδερφέ παραβιάζεις ανοιχτές πόρτες...Γνωστά τα περισσότερα που αναφέρεις. Αλλού είναι το ζήτημα. Ότι οι πολίτες, και όχι οι... πελάτες, σε μια δημοκρατική χώρα έχουν λόγο για τις κάθε λογής αποφάσεις της διοίκησης, ανεξάρτητα της σκοπιμότητας που τις υπαγορεύει. Πόσο μάλλον όταν μηχανορραφούνται από την ιδιότυπη διαπλοκή εκκλησίας - κράτους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Οι συνειδητοί πολίτες Victorious, έχουν λόγο όταν καλούνται να ψηφίσουν. Οι πελάτες ψηφοφόροι, είναι συνένοχοι όταν χάφτουν τα ευκολοχώνευτα λόγια. Οι επαναστάτες διακρίνονται για το ήθος και την τόλμη τους, όταν μπαίνουν μπροστά κι ανατρέπουν τα κατεστημένα.Το να γράφεις κείμενα, το να χτυπάς παλαμάκια σ' αυτά, το να φωνάζεις κάτω η παπαδοκρατία, μάλλον λάθος δρόμο έχεις πάρει ως προς εκείνο που θέλεις να υποδείξεις ως τον πλέον ορθό. Αυτά λοιπόν που γράφει η συντάκτρια του άρθρου, που πάνω σ' αυτό γίνεται η συζήτησή μας, εκφράζει κοινοτυπίες, δεν οδηγεί σε καθεστωτικές υπερβάσεις και μια και είναι και καθηγήτρια του Παντείου, καλό θα ήταν να γράψει ευθαρσώς πώς εννοεί αυτή το διαχωρισμό της Εκκλησίας με το Κράτος, μια και ο πρόεδρος του κόμματός της (βουλευτίνα του Σύριζα), τα έχει βρει πολύ καλά με την Εκκλησία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Άσ'το αδερφέ, μη το κουράζουμε άλλο. Δεν βγαίνει άκρη, είμαστε αλλού. Για τις εκδρομές ... των λειψάνων - σήμερα είναι στον Πειραιά - τι άποψη έχεις;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ο,τι άποψη έχω και για την Παναγία της Τήνου, που πήγε δυό φορές στο προσκεφάλι των βασιλιάδων για να τους σώσει, ενώ επίσης μια φορά δεν πρόλαβε να πάει στην Αθήνα, γιατί πέθανε στο μεταξύ ο Μεταξάς. Ακόμα μια φορά την εικόνα την πήγε ο Δαμασκηνός στην Αθήνα, για να την ευλογήσει τη δημοκρατία των εγκάθετων (μετά της συμφωνίας της Βάρκιζας 1945). Δηλαδή η εικόνα στην υπηρεσία του συστήματος εξουσίας, στην οποία τη συγκατάθεση έδωσαν οι τότε ΠΙΙΕΤες που ακολουθούσαν πιστά την "εντολή" όλων εκείνων, που δημιούργησαν το ιερό προσκύνημα και που τα λόγια τους τώρα επικαλούνται οι σύγχρονοι τηνιακοί, που αμύνονται για την "αυτοτέλεια" του ιδρύματος! Μια διαχρονική ιστορία για σχιζοφρενείς και λαϊκιστές, που πάνω στη θρησκευτικότητα των πιστών, παίζουν τα προσωπικά τους πολιτικά παιγνίδια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. δηλαδη και με τον αστυφυλακα και με τον χωροφυλακα

    ΑπάντησηΔιαγραφή