Λίγη παραλία για την μπουρζουαζία

Σαν γεννιέται κάποιος, υπάρχει ένα στοιχείο το οποίο καθορίζει σε σημαντικό βαθμό την συμπεριφορά του στην μετέπειτα ζωή. Πλανήτες, ζώδια και ενεργειακές σφαίρες, αθροιστικά, δεν τον επηρεάζουν τόσο όσο αυτό. Υπάρχει ένα στοιχείο με βάση το οποίο μπορούμε να προβλέψουμε με μεγάλη επιτυχία την πορεία του στην κοινωνία. Κι εδώ τα χαρτιά, τα ταρώ και οι κρυστάλλινες σφαίρες έρχονται δεύτερα και καταϊδρωμένα.

Η κοινωνική τάξη, καθορισμένη από αυτήν των γονιών και με μικρή πιθανότητα να αλλάξει στο μέλλον, τοποθετεί τον καθέναν σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, ορισμένο σαφώς από την κοινωνία και περισσότερο περιορισμένο καθώς προχωράμε προς τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα. Κι αυτό που τοποθετεί τον καθέναν στο πλαίσιό του είναι απλά ο τρόπος με τον οποίο κερδίζει τα προς το ζην.

Ένας λιμενεργάτης με δυσκολία θα σταθεί σε ένα εστιατόριο στην Πολιτεία, όπου θα χρειαστεί να πληρώσει 50? κατ' άτομο, ενώ θα πρέπει να κάνει οικονομίες ετών προκειμένου να μπορέσει να διανυκτερεύσει για ένα μόνο βράδυ σε μια σουίτα ακριβού ξενοδοχείου στο Λαγονήσι. Από την άλλη πολύ σπάνια θα καταδεχθεί ένας ξενοδόχος ή ένας χρηματιστής να καθίσει σε ένα συνοικιακό ταβερνάκι για φαγητό, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχει την δυνατότητα. Οι αντιθέσεις αυτές και οι περιορισμοί οξύνονται πολύ περισσότερο σε εποχή κρίσης.

Αυτά τα πλαίσια, ασφυκτικά πολλές φορές για τους τελευταίους κρίκους της αλυσίδας της παραγωγής, δεν έχουν ακόμη επεκταθεί παντού. Το αόρατο χέρι της αγοράς δεν έχει καταφέρει ακόμη να τιμολογήσει μια βόλτα στην εξοχή ή μια πεζοπορία σε ένα γραφικό μονοπάτι. Δεν έχει μπει ακόμη κερματοδέκτης στην ηλιοθεραπεία ή εισιτήριο στη θάλασσα. Ή μήπως έχει μπει;

Ανάπτυξη, ανάπτυξη, ανάπτυξη

Η σχιζοφρένεια της κερδοφορίας του ιδιωτικού κεφαλαίου και η εμμονή της ανάπτυξης έχουν μπει για τα καλά στα χωράφια των κοινωνικών αγαθών. Το νερό, το ρεύμα, η περίθαλψη και η παιδεία ήδη αποτελούν πεδία επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και χρηματοπιστωτικών παιχνιδιών. Σε ευκαιρίες επενδύσεων και εμπορικής εκμετάλλευσης μετατρέπονται και οι παραλίες.

Ο τουρίστας αρέσκεται να πληρώνει ένα αντίτιμο σε χρήματα, πολλές φορές υπέρογκο, προκειμένου να λιαστεί ή να απολαύσει τη σκιά, πάνω σε μια ξαπλώστρα αντί να απλώσει την ψάθα του στην άμμο, προκειμένου να πιει παγωμένο καφέ από espresso μηχανή αντί να φέρει το shaker από το σπίτι, προκειμένου να ακούσει μουσική από μεγάλα ηχεία αντί από το κινητό του. Ο τουρίστας προτιμά να υπάρχει σερβιτόρα που θα του φέρει το cocktail του μέχρι την ξαπλώστρα και υπάλληλος να καθαρίζει το τασάκι του όταν το γεμίσει αποτσίγαρα.

Ποιος τουρίστας όμως; Μα φυσικά αυτός που μπορεί να ανταπεξέλθει οικονομικά σε όλα αυτά. Αυτός που θα αφήσει χρήματα στο νησί και θα τονώσει την οικονομία. Αυτός που θα συντηρήσει την επιχείρηση του beach bar και θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Για αυτόν όλος αυτός ο χαμός. Για τον celebrity που θα φτιάξει το image του νησιού με το αστραφτερό του χαμόγελο. Για τον τραπεζίτη που θα έρθει με το δεκάμετρο σκάφος του και το prestige του.

Και οι υπόλοιποι;

Σε αυτόν τον "φυσικό" διαχωρισμό δεν υπάρχουν παρερμηνείες. Όσοι δεν αντέχουν το κόστος απλά δεν χωράνε στον τιμολογημένο παράδεισο. Ας καθίσουν παραπέρα, με τις ψάθες τους, τα shaker τους και τα ταπεράκια τους. Ας πάνε σε σπηλιές στα Μάταλα. Κι έτσι τα πλαίσια των κοινωνικών τάξεων επεκτάθηκαν και στις παραλίες. Ένα ποσοστό της κάθε παραλίας θα γεμίζει με ομπρέλες, ξαπλώστρες, σερβιτόρες, μουσική, bar κτλ. και το υπόλοιπο θα παραμένει "ανεκμετάλλευτο", ίσως για μελλοντική ιδιωτικοποίηση. Οι πλέμπα από εδώ, οι έχοντες από εκεί και είμαστε όλοι ευχαριστημένοι. Όσο ευχαριστημένοι μπορεί να είναι οι μπακάληδες σε σχέση με τον ιδιοκτήτη των Carrefour.

Γιατί το beach bar και οι ξαπλώστρες θα πιάσουν το καλύτερο κομμάτι της παραλίας, το πιο προσβάσιμο, το πιο απάνεμο. Ενώ την μουσική από τα ηχεία θα την ακούνε όλοι. Την αλλοίωση του τοπίου από τις ομπρελίτσες και τις ξαπλώστρες θα την υποστούν όλοι. Τα σκουπίδια που παράγονται από το beach bar θα επιβαρύνουν ολόκληρο το νησί. Ενώ το άγχος για την επόμενη μέρα, οι απλήρωτοι λογαριασμοί, τα χρέη και τα δάνεια θα βαραίνουν μόνο την από εδώ πλευρά ενώ στην από εκεί πλευρά θα βρίσκονται και κάποιοι από τους υπαίτιους.

Μα από την εισροή χρημάτων στο νησί θα επωφεληθούμε όλοι

Τα χρήματα που θα ξοδευτούν από τους εκλεκτούς πελάτες των beach bar καταρχήν θα πάνε στους επιχειρηματίες του τουρισμού και όχι σε όλους. Εκείνοι μετά θα τα διοχετεύσουν στην αγορά του νησιού αλλά και εκτός νησιού. Έτσι ένα μέρος τους δεν θα ενισχύσει την οικονομία του.

Αλλά και από τα χρήματα που όντως θα κινηθούν εντός, θα επωφεληθούν όλοι το ίδιο; Σε τι ποσοστό θα επωφεληθεί ο εργαζόμενος στο τυροκομείο και σε τι ποσοστό ο προμηθευτής του καφέ; Από τον τζίρο του προμηθευτή τι ποσοστό θα συνεχίσει να κινείται εντός και τι ποσοστό θα πάει στις εταιρείες παραγωγής των προϊόντων; Από τον τζίρο των επιχειρηματιών του τουρισμού τι ποσοστό πηγαίνει στους εργαζόμενους στις νέες θέσεις εργασίας τους και με τι συνθήκες εργασίας;

Οι νόμοι του οικονομικού συστήματος και της αγοράς είναι ίδιοι παντού. Σε μικρούς τόπους απλώς η εφαρμογή τους λαμβάνει χώρα σε μικρότερη κλίμακα και τα αποτελέσματά τους είναι λιγότερο ευδιάκριτα. Οι αντιθέσεις όμως υπάρχουν και αυξάνονται. Συνεπώς η εμπορική εκμετάλλευση των παραλιών και οποιουδήποτε άλλου κοινωνικού αγαθού πάντοτε θα ευνοεί περισσότερο όσους βρίσκονται στην από εκεί πλευρά του ταξικού διαχωρισμού.