Κοινό Τηνίων: πρόγραμμα "Ψηφιακές υπηρεσίες"

http://www.koinotinion/ψηφιακές υπηρεσίες

Μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες, η ψηφιακή τεχνολογία χρησιμοποιούταν από ένα πολύ μικρο κομμάτι του πληθυσμού της Ελλάδας και για πολύ συγκεκριμένους σκοπούς. Μέχρι σήμερα όμως, ο αριθμός των χρηστών ψηφιακών συσκευών έχει αυξηθεί κατακόρυφα και συνεχίζει να αυξάνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς.

Σε έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ που πραγματοποιήθηκε το 2018 διαπιστώθηκε ότι το 76,5% των νοικοκυριών της χώρας έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών, έχει πρόσβαση μέσω κινητών τηλεφώνων (smart phone).

Ο σκοπός της χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας και του διαδικτύου είναι συνήθως η επικοινωνία, η πληροφόρηση και η ενημέρωση όμως τα ψηφιακά αυτά μέσα παρέχουν πλέον και δυνατότητες που μέχρι πριν λίγο καιρό φάνταζαν απίθανες. Ηλεκτρονική διακυβέρνηση και ηλεκτρονικές ψηφοφορίες, ηλεκτρονικό εμπόριο, ψηφιακές βιβλιοθήκες, διαδικτυακές εφημερίδες, ραδιόφωνα και κανάλια τηλεόρασης, τηλεσυνδιασκέψεις, διαδικτυακή τηλεφωνία με video, διαδικτυακές χρηματοδοτήσεις και διαδικτυακή διαφήμιση αποτελούν λίγα μόνο παραδείγματα του τι μπορεί να κάνει κάποιος μέσω του διαδικτύου.

Χρήση της τεχνολογίας σε δημοτικό επίπεδο

Τα υπαρκτά παραδείγματα χρήσης των δυνατοτήτων της ψηφιακής τεχνολογίας και του διαδικτύου στους δήμους είναι πολυάριθμα ενώ ακόμη περισσότερες είναι οι ιδέες και οι έρευνες για το τι θα μπορούσε να γίνει στο μέλλον. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικότερα οι δυνατότητες αυτής της τεχνολογίας σε δημοτικό επίπεδο.

Διαφάνεια

Ήδη στην Ελλάδα λειτουργεί ιστοσελίδα (diavgeia.gov.gr) στην οποία καταχωρούνται όλες οι αποφάσεις, οι αναθέσεις, οι διαγωνισμοί, οι προκηρύξεις κλπ. του κράτους ώστε να έχουν πρόσβαση στα στοιχεία αυτά οι πολίτες άμεσα. Ανάλογη υπηρεσία μπορεί να δημιουργηθεί στον δήμο για την δημοσίευση των αποφάσεων των δημοτικών συμβουλίων, των μελετών και των προϋπολογισμών των δημοτικών έργων, των διαγωνισμών, των προσφορών κλπ.

Γενικώς, όλα τα έγγραφα που αφορούν τις αποφάσεις και τις κινήσεις της δημοτικής αρχής είναι απαραίτητο να δημοσιεύονται, αυτόματα εάν είναι δυνατόν, σε συγκεκριμένη τοποθεσία στο διαδίκτυο. Έτσι εξασφαλίζεται η διαφάνεια και ευνοείται ο κοινωνικός έλεγχος.

Εκπαίδευση

Οι διαδικτυακές πλατφόρμες e-learning έχουν εφαρμοστεί και εφαρμόζονται σε μεγάλο πλήθος τομέων της εκπαίδευσης. Αποτελούν μια εναλλακτική εκπαιδευτική λύση η οποία προσφέρεται στον πολίτη 24 ώρες το 24ωρο, σαν ένα σεμινάριο που μπορείς να παρακολουθήσεις ότι ώρα θελήσεις.

Η δημοτική αρχή θα μπορούσε να υλοποιήσει τέτοιες πλατφόρμες ώστε να μπορούν να εκπαιδεύονται οι πολίτες σε τομείς καίριας σημασίας όπως

• Περιβαλλοντική αγωγή (διαχείριση απορριμμάτων κλπ)
• Ενεργειακή απόδοση (μείωση ενεργειακού αποτυπώματος κλπ.)
• Χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών του δήμου
• Άμεση δημοκρατία
• Λειτουργία του δήμου

Συμμετοχή

Το διαδίκτυο ίσως αποτελεί τον απλούστερο, γρηγορότερο και οικονομικότερο τρόπο επικοινωνίας της δημοτικής αρχής με τους πολίτες. Μέσω διαδικτύου μπορούν να υλοποιηθούν ερωτηματολόγια, δημοσκοπήσεις, δημοψηφίσματα, δημόσιες διαβουλεύσεις, ψηφοφορίες κλπ.

Ακόμη μέσω διαδικτύου μπορούν να καταθέτονται αιτήματα και παρατηρήσεις των πολιτών προς τον δήμο. Τέτοιες διαδικασίες παραδοσιακά γίνονται τηλεφωνικά ή στα γραφεία του δήμου ενώ το διαδίκτυο προσφέρει 24ωρη και σχεδόν ανέξοδη επικοινωνία.

Τέλος μια καινοτόμα ιδέα θέλει την παρέμβαση των πολιτών στα δημοτικά συμβούλια μέσω διαδικτύου. Αυτό μπορεί να γίνει με σύνδεση VoIP (πχ Skype) στο σύστημα ήχου της αίθουσας την ώρα της συνεδρίασης. Ο πολίτης που θα παρακολουθεί την συνεδρίαση θα μπορεί να κάνει αίτηση παρέμβασης και να παίρνει τον λόγο.

Τηλεδιάσκεψη

Με την χρήση της τεχνολογίας του διαδικτύου και των έξυπνων τηλεφώνων, είναι πλέον απλό και εύκολο να συνδεθούν ένας ή περισσότεροι Δημοτικοί Σύμβουλοι στις συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου ηλεκτρονικά. Μπορούν να λάβουν μέρος σε αυτές, ακόμη και να ψηφίσουν, μέσω τηλεδιάσκεψης, πράγμα που προβλέπεται και επιτρέπεται από τον νόμο (ΦΕΚ 539/21-4-2005) ειδικά για νησιωτικές περιοχές όπως η Τήνος, όπου είναι πολύ συνηθισμένο να μην είναι δυνατή η φυσική παρουσία όλων των συμβούλων σε όλες τις συνεδριάσεις.

Αυτό θα ενισχύσει την δημοκρατική λειτουργία του Δημοτικού Συμβουλίου καθώς θα μειώσει τις αρκετές απουσίες που καταγράφονται συνήθως. Επιπλέον θα δώσει μεγαλύτερη ευελιξία στον προγραμματισμό των συνεδριάσεων αφου η συμμετοχή θα μπορεί να είναι και απομακρυσμένη.

Η ίδια ιδέα μπορεί να εφαρμοστεί και στις συνεδριάσεις των υπολοίπων επιτροπών του Δήμου. Η απαραίτητη υποδομή υπάρχει, αφού η τηλεδιάσκεψη εφαρμόζεται ήδη στις συνεδριάσεις του ΔΣ του Λιμενικού Ταμείου Τήνου - Άνδρου.

Πληροφόρηση - Ενημέρωση

Ο ενημερωμένος πολίτης αποτελεί την βάση της συμμετοχικής – άμεσης δημοκρατίας. Για να μπορεί να αποφασίσει σχετικά με ένα ζήτημα θα πρέπει προηγουμένως να έχει ενημερωθεί όσο το δυνατόν καλύτερα για αυτό. Ο δήμος λοιπόν είναι υποχρεωμένος να παρέχει δυνατότητα πληροφόρησης για όσα ζητήματα αφορούν τους πολίτες.

Προτάσεις που μπορούν να υλοποιηθούν:

• Παρακολούθηση συνεδριάσεων δημοτικών και τοπικών συμβουλίων καθώς και επιτροπών του Δήμου online (ζωντανή και αρχείου)
• Ηλεκτρονική πρόσβαση στα πρακτικά των δημοτικών συμβουλίων
• Πύλη ενημέρωσης για τρέχοντα θέματα (λιμάνι, ανεμογεννήτριες, διαχείριση απορριμμάτων κλπ)
• Forum αμφίδρομης επικοινωνίας και ενημέρωσης (οριζόντια ανταλλαγή πληροφοριών)
• Ηλεκτρονική βιβλιοθήκη νομοθεσίας και κανονισμών (απλοποιημένη)

Εξυπηρέτηση πολιτών

Ένα μεγάλο μέρος των υπηρεσιών που προσφέρει ο δήμος μέσω των γραφείων του μπορεί να γίνεται ηλεκτρονικά με τεράστιο όφελος σε χρόνο και χρήματα αφενός για τον πολίτη και αφετέρου για τον δήμο.

Ο πολίτης μπορεί καταρχήν να πληροφορείται για την διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει προκειμένου να εξυπηρετηθεί, μπορεί να δει πχ. ποια δικαιολογητικά χρειάζονται για να γίνει μια διόρθωση στα μητρώα του δήμου πριν πάει στις υπηρεσίες. Προχωρώντας περισσότερο, θα μπορεί να εκτυπώνει και να συμπληρώνει ο ίδιος τα έγγραφα, τις αιτήσεις και τα δικαιολογητικά που χρειάζεται, από το σπίτι του. Τέλος θα μπορούσε η διαδικασία να αυτοματοποιηθεί πλήρως, με ηλεκτρονική συμπλήρωση και κατάθεση εγγράφων χωρίς να υπάρχει ανάγκη εκτύπωσης ή φυσικής παρουσίας του πολίτη στον χώρο των υπηρεσιών του δήμου.

Επιπλέον, οι εκάστοτε αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι πρέπει να σταματήσουν να είναι αποδέκτες αιτημάτων πολιτών σε προσωπικό επίπεδο. Δεν είναι δυνατόν να τηλεφωνεί ο πολίτης στον αντιδήμαρχο ηλεκτροφωτισμού προκειμένου να ενημερώσει οτι έχει χαλάσει μία λάμπα στο χωριό του. Τα αιτήματα και οι παρατηρήσεις των πολιτών πρέπει να διαχειρίζονται μέσω τηλεφωνικού κέντρου ή ακόμη καλύτερα μέσω διαδικτυακής εφαρμογής ή εφαρμογής smartphone. Ένας γεωπληροφοριακός χάρτης σχετικά με κάθε υπηρεσία θα βοηθούσε πολύ σε αυτό. Έτσι θα αρχίσουν να εκλείπουν και τα σχετικά "χατήρια" των αιρετών προς τους δημότες και θα εδραιωθεί ίση αντιμετώπιση σε όλα τα αιτήματα, χωρίς προτεραιότητες στους γνωστούς και στους φίλους. Είναι προφανές οτι η επισκευή ενός κομματιού δρόμου, μιας λάμπας κλπ. είναι θέμα υπηρεσιακό και όχι πολιτικό. Η δουλειά των αντιδημάρχων είναι να επικουρούν τον δήμαρχο στην σχεδίαση της πολιτικής του Δήμου στον τομέα της αρμοδιότητάς τους, όχι να διαχειρίζονται υπηρεσιακά αιτήματα.

Επικοινωνία

Ακόμη και αν αυτοματοποιηθούν οι περισσότερες διαδικασίες μεταξύ πολίτη και δήμου, πάντα θα υπάρχει ανάγκη για άμεση επικοινωνία. Διαδικτυακά μπορούν να χρησιμοποιηθούν δίαυλοι επικοινωνίας πραγματικού χρόνου (διαδικτυακή τηλεφωνία, VoIP, επικοινωνία με video, τηλεδιάσκεψη) αλλά και ασύγχρονης επικοινωνίας (e-mail, φόρμες επικοινωνίας) ως εναλλακτικοί τρόποι επικοινωνίας πολίτη (ατόμων, συλλόγων, ομάδων κλπ.) – δήμου (υπηρεσιών, συμβούλων, δημάρχου κλπ.)

Ηλεκτρονικές πληρωμές

Μία πολύ σημαντική ιδέα για την αποσυμφόρηση των ταμείων του δήμου και για την ευκολία των πολιτών είναι η εισαγωγή συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών. Ο πολίτης θα μπορεί μέσω του διαδικτύου να ενημερώνεται για όλες τις βεβαιωμένες οφειλές του προς τον δήμο, οι οποίες προέρχονται από κάθε είδους δημοτικά τέλη και πρόστιμα, (κοινόχρηστοι χώροι, δημοτικά τέλη, κλήσεις, κ.α.) με πλήρη ανάλυση των αρχικά βεβαιωμένων ποσών και ακριβή υπολογισμό των προβλεπόμενων προσαυξήσεων. Στη συνέχεια θα μπορεί να εκτυπώνει εντολή είσπραξης του ποσού για πληρωμή σε κάποια τράπεζα ή να πληρώνει μέσω πιστωτικής κάρτας ή λογαριασμού.

Γεωγραφικές πληροφορίες

Τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών (GIS) συγκεντρώνουν πληροφορίες παντός τύπου πάνω σε γεωγραφικούς χάρτες. Έτσι σε έναν χάρτη της γεωγραφικής περιοχής του δήμου μπορούν να ενσωματωθούν πληροφορίες που αφορούν ενδεικτικά:

• πολεοδομία (σχέδιο πόλεως, ζώνες, συντελεστές, χρήση κτιρίων κλπ.)
• μετακινήσεις (δρόμοι, κατευθύνσεις, πεζόδρομοι, χώροι στάθμευσης, δρομολόγια, στάσεις, ταξί κλπ.)
• ύδρευση – αποχέτευση
• ηλεκτροφωτισμό
• πολιτισμό (αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία, εκθέσεις, κλπ.)
• διαμονή (ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια κλπ.)
• πρόσβαση (λιμάνι, μαρίνα, ελικοδρόμιο κλπ.)
• υπηρεσίες (ΚΕΠ, δημαρχείο, γραφείο τουρισμού κλπ.)
• πολιτική προστασία - πυροπροστασία (χάρτες πρόσβασης, περιοχές υψηλού κινδύνου κλπ.)

Ο πολίτης ή ο επισκέπτης θα μπορεί να βλέπει πάνω στον χάρτη πληροφορίες που αφορούν μία κατηγορία αλλά και να συνδυάζει δύο ή περισσότερες κατηγορίες ταυτόχρονα ώστε να μπορεί για παράδειγμα να δει τι συγκοινωνία θα χρησιμοποιήσει για να πάει από το λιμάνι μέχρι έναν αρχαιολογικό χώρο.

Μία άλλη χρήση των συστημάτων GIS μπορεί να είναι ο γεωγραφικός προσδιορισμός των αιτημάτων του πολίτη. Για παράδειγμα, θέλοντας κάποιος να επισημάνει πρόβλημα σε κάποιον επαρχιακό δρόμο (πχ. κατολίσθηση, καθίζηση του οδοστρώματος κλπ.) θα μπορεί να προσδιορίζει την ακριβή θέση του προβλήματος είτε αυτόματα (πχ. προσδιορισμός της θέσης μέσω κινητού τηλεφώνου) είτε χειροκίνητα, επιλέγοντας χειροκίνητα το σημείο πάνω στον χάρτη.

Ασφάλεια

Είτε πρόκειται για την εξυπηρέτησή του, είτε για την συμμετοχή του, ο πολίτης θέλει να είναι σίγουρος ότι υπάρχει ασφάλεια σε οποιαδήποτε “συναλλαγή” του με τον δήμο. Δεν είναι δυνατόν για παράδειγμα να μπορεί σε ένα ηλεκτρονικό δημοψήφισμα να μπορεί κάποιος να ψηφίσει δύο φορές, ή δεν είναι σωστό να έχει ο οποιοσδήποτε πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα που έχει ο δήμος στην κατοχή του, για όλους του πολίτες.

Θα πρέπει λοιπόν οπωσδήποτε το ηλεκτρονικό σύστημα του δήμου να μπορεί να γνωρίζει με ασφάλεια ποιος είναι ο χρήστης που ψηφίζει, που κάνει αίτηση ή που δίνει προσωπικά στοιχεία. Αυτό εξασφαλίζεται με χρήση προσωπικών ονομάτων χρήστη και κωδικών πρόσβασης που παρέχονται από τις υπηρεσίες του δήμου, όπως ακριβώς δίνονται από τα ΚΕΠ για την ηλεκτρονική υποβολή δήλωσης εισοδήματος.

Από εκεί και πέρα, η ασφάλεια στο διαδίκτυο απέναντι σε κακόβουλα λογισμικά ή επιθέσεις κακόβουλων χρηστών (hackers κλπ.) είναι ένας ολόκληρος τομέας της τεχνολογίας της πληροφορίας. Υπάρχει πληθώρα μεθόδων, όπως τα ψηφιακά πιστοποιητικά, οι ασφαλείς τοποθεσίες κλπ. οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Συνήθως μια εταιρία που δραστηριοποιείται σε αυτόν τον τομέα αναλαμβάνει να εγγυηθεί την ασφάλεια των διαδικτυακών υπηρεσιών.

Ψηφιοποίηση αρχείων

Για την λειτουργία των ψηφιακών υπηρεσιών του δήμου, είναι απολύτως αναγκαία η ψηφιοποίηση των αρχείων του, νέων και παλαιότερων. Άδειες καταστημάτων, οικοδομικές άδειες, ληξιαρχικές πράξεις, άδειες περιπτέρων, αρχείο δημοτικού συμβουλίου κλπ. όλα τα έγγραφα παίρνουν ψηφιακή μορφή και αποθηκεύονται σε ηλεκτρονικά μέσα. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει από υπάρχοντες υπάλληλους του δήμου ή όπως γίνεται σε κάποιους δήμους προσλαμβάνονται νέοι εξειδικευμένοι υπάλληλοι και περιλαμβάνει:

• Επιλογή περιεχομένου

Στο στάδιο αυτό επιλέγονται τα αρχεία που μπορούν και χρειάζεται να ψηφιοποιηθούν

• Προετοιμασία για ψηφιοποίηση

Επιλέγονται και ετοιμάζονται τα μηχανήματα (σαρωτές, φωτογραφικές μηχανές, servers), το λογισμικό (επεξεργασία εικόνας, OCR), ο χώρος και το προσωπικό που θα χρειαστεί.

• Μεταχείριση των πρωτοτύπων με ασφάλεια

Υπάρχουν περιπτώσεις φυσικών αρχείων που χρήζουν ιδιαίτερης μεταχείρισης λόγω της ευαισθησίας των υλικών τους.

• Ψηφιοποίηση

Η καθεαυτή διαδικασία της χρήσης των συσκευών και του λογισμικού της ψηφιοποίησης.

• Προσθήκη μεταδεδομένων

Κατά την διάρκεια ή μετά το πέρας της ψηφιοποίησης είναι απολύτως αναγκαίο να προστεθούν στα αρχεία μεταδεδομένα που θα διευκολύνουν την αναζήτηση και την κατηγοριοποίηση των αρχείων.

• Διατήρηση του ψηφιακού περιεχομένου

Επιλογή των μέσων αποθήκευσης, δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας, καθορισμός των δικαιωμάτων πρόσβασης κλπ.

• Ανάδειξη – προβολή ψηφιακού αρχείου

Το στάδιο αυτό αφορά στην δημοσιοποίηση του ψηφιακού αρχείου μέσω διαδικτύου ή μέσω οπτικών μέσων αποθήκευσης (CD, DVD κλπ.)

Διαδημοτική δικτύωση

Η συνεργασία δήμων από όλη την χώρα αποτελεί ακόμη έναν τομέα όπου το διαδίκτυο και η ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν να παίξουν καταλυτικό ρόλο. Συνεργασίες με σκοπούς οικολογικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς και άλλους, μπορούν να βασιστούν σε διαδικτυακές πλατφόρμες επικοινωνίας, ανταλλαγής δεδομένων και πληροφοριών κλπ.

Ένα παράδειγμα διαδικτυακής συνεργασίας ακριβώς για την προώθηση των ψηφιακών τεχνολογιών και την χρήση αυτών από τους δήμους είναι το δίκτυο ΙΚΑΡΟΣ, το οποίο ιδρύθηκε το 2009 από τους δήμους της Κρήτης και των νήσων του Αιγαίου που διαθέτουν δίκτυα οπτικών ινών. Στο δίκτυο αυτό ανήκουν ήδη από τις Κυκλάδες ο δήμος Ερμούπολης, Νάξου και Πάρου.

Ανοιχτά δεδομένα

Τα ανοιχτά δεδομένα βασίζονται στην αρχή ότι ορισμένα δεδομένα πρέπει να είναι διαθέσιμα στη χρήση και επαναχρησιμοποίηση για όλους, χωρίς περιορισμό. Υπάρχει μια σειρά από κοινά αποδεκτές αρχές για τα ανοιχτά δεδομένα:

• Πρέπει να είναι διαθέσιμα και προσβάσιμα
• Πρέπει να είναι έγκαιρα και ποιοτικά διασφαλισμένα
• Πρέπει να είναι μηχαναγνώσιμα (για αυτοματοποιημένη ανάγνωση)
• Πρέπει να έχουν σαφείς άδειες προς επαναχρησιμοποίηση

Τα οφέλη από την χρήση των ανοικτών δεδομένων από τους δήμους και τους πολίτες είναι ποίκιλα:

• Ενίσχυση της οικονομίας

Το άνοιγμα των δεδομένων του δημόσιου τομέα μπορεί να αποδεσμεύσει σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες.

• Διαφάνεια

Τα ανοικτά δεδομένα αυξάνουν την διαφάνεια μεταξύ διοίκησης και πολιτών ανακαθορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι διοικήσεις συνεργάζονται με τις κοινότητες τους.

• Συμμετοχή των πολιτών

Τα ανοικτά δεδομένα μπορούν να τονώσουν την αλλαγή της συμπεριφοράς των πολιτών προωθώντας την συνεργασία δήμου και πολιτών, την συνδημιουργία και την καινοτομία. Επίσης η διαφάνεια οπωσδήποτε αναπτύσσει την εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στην διοίκηση.

• Αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων

Η διάθεση δεδομένων σε ανοικτές πλατφόρμες μπορεί να ενισχύσει την βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας, την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράς, την μείωση εκπομπών αερίων κλπ.

• Ανάπτυξη νέων υπηρεσιών

Η δημιουργία νέων υπηρεσιών είτε δημοσίων είτε ιδιωτικών είναι ο περισσότερο διαδεδομένος τρόπος αξιοποίησης των ανοικτών δεδομένων.

Ελεύθερο λογισμικό και λογισμικό ανοικτού κώδικα

Τα λογισμικά που χρησιμοποιούνται κατά κόρον από υπηρεσίες, επιχειρήσεις κλπ. είναι ιδιόκτητα, δηλαδή ανήκουν σε κάποια εταιρεία ανάπτυξης λογισμικού η οποία τα εμπορεύεται. Συνήθως ακόμη και μετά την αγορά τους, η εταιρεία χρεώνει υπηρεσίες όπως η συντήρηση ή η αναβάθμισή τους.

Αντίθετα τα ελεύθερα λογισμικά ή τα λογισμικά ανοικτού κώδικα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον οποιονδήποτε, ιδιώτη ή οργανισμό χωρίς καμία χρέωση και προσφέροντας δυνατότητες ίδιας ή και υψηλότερης ποιότητας.

Τα διάφορα ελεύθερα λογισμικά που κυκλοφορούν καλύπτουν ένα πολύ μεγάλο φάσμα τομέων. Υπάρχει σχεδόν ένα αντίστοιχο ελεύθερο λογισμικό για κάθε ένα ιδιόκτητο που κυκλοφορεί στην αγορά. Έτσι υπάρχει πληθώρα ελεύθερων λογισμικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τις υπηρεσίες του δήμου εντελώς δωρεάν πχ. το ανοικτό πακέτο λογισμικού γραφείου Libre Office που ήδη χρησιμοποιεί ο δήμος Ρεθύμνης.

Τέλος αναπτύσσονται συνεχώς νέα ελεύθερα λογισμικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Ήδη στην Ελλάδα, λειτουργεί μη κερδοσκοπική εταιρεία με το όνομα ΕΛ/ΛΑΚ η οποία αποτελείται από 29 Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και κοινωφελείς φορείς και έχει ως κύριο στόχο να συμβάλλει στην προώθηση και ανάπτυξη του Ελεύθερου Λογισμικού, του Ανοιχτού Περιεχομένου και των Τεχνολογιών Ανοιχτής Αρχιτεκτονικής στο χώρο της εκπαίδευσης, του δημόσιου τομέα και των επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Παράλληλα φιλοδοξεί να αποτελέσει κέντρο γνώσης και πλατφόρμα διαλόγου για τις ανοιχτές τεχνολογίες.

Η εξ ολοκλήρου αντικατάσταση των ιδιόκτητων λογισμικών από ελεύθερα είναι μια αρκετά περίπλοκη διαδικασία η οποία θα χρειαστεί χρόνο και όρεξη ιδιαίτερα από την πλευρά των χρηστών. Επίσης καλό είναι να γίνει μελετημένα ακολουθώντας ίσως τα πολυάριθμα παραδείγματα δήμων που έχουν ήδη προχωρήσει σε αυτήν. Σε κάθε περίπτωση, το κέρδος από την χρήση ελεύθερου λογισμικού, τόσο σε χρήματα όσο και σε αξιοπιστία είναι τόσο μεγάλο που πραγματικά αξίζει τον κόπο.

Αξιοποίηση προσωπικού

Πρέπει να επισημανθεί ότι με την χρήση ψηφιακών τεχνολογιών και την ανάπτυξη διαδικτυακών υπηρεσιών αποσυμφορείται κατά πολύ η ζήτηση φυσικής εξυπηρέτησης του πολίτη από τα γραφεία του δήμου. Γενικά μειώνονται οι απαραίτητες εργατοώρες σε συγκεκριμένες θέσεις εργασίας και έτσι το προσωπικό του δήμου μπορεί να αξιοποιήσει τον χρόνο του σε άλλες εργασίες.

Σε καμία περίπτωση όμως οι ψηφιακές τεχνολογίες δεν αντικαθιστούν τον εργαζόμενο και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως δικαιολογία μείωσης προσωπικού. Αντιθέτως ο περισσότερος χρόνος του υπάρχοντος προσωπικού μπορεί να αξιοποιηθεί με αξιόλογα αποτελέσματα σε άλλους τομείς πέραν της εξυπηρέτησης πολιτών σε γραφεία.

Επιπλέον οι ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν ακόμη και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας στους δήμους αλλά και να φέρουν έσοδα για να καλύψουν οικονομικά τις θέσεις αυτές.