Διάλογοι (2) - Μπορεί ν' αλλάξει Κεμάλ!

Υπάρχουν διάλογοι που ξεσηκώνουν "θύελες". Υπάρχουν όμως και τέτοιοι που ξεσηκώνουν καρδιές. 

Το '68 ο Μάνος Χατζιδάκις συναντά ένα παιδί χειμώνα στην Νέα Υόρκη, τον Κεμάλ. Είχε αφήσει τον τόπο του για να βρει μια δεύτερη ευκαιρία. Ο Μάνος Χατζιδάκις εμπνέεται από την ιστορία και γράφει την μουσική για το ομότιτλο τραγούδι. Χρόνια αργότερα ο Νίκος Γκάτσος γράφει τους στίχους στα ελληνικά:

Μέχρις εδώ, πρόκειται για την λακωνική ιστορία ενός τραγουδιού. Δεν μένει όμως εκεί! Ο Μανώλης Ρασούλης το 2001 (κυκλοφορία του δίσκου "Τι κάνεις μες την Κίνα Τσάκι Τσαν΄" με την μουσική του  Πέτρου Βαγιόπουλου), κι ενώ έχουν συμπληρωθεί 6 και πλέον χρόνια από το θάνατο του Μάνου απαντά στο "καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δεν θ' αλλάξει ποτέ" με το "Αυτός ο κόσμος μπορεί ν' αλλάξει Κεμάλ! Μέσα στις καρδιές, στις πλατείες, σε γραφεία οβάλ".

Το θαυμαστικό δεν το έχω προσθέσει εγώ.

Όπως και να' χει προτιμώ την εκδοχή από το τραγούδι του Μανώλη Ρασούλη. Το δεύτερο αυτό τραγούδι κάνει ακόμη μια αναφορά: Στο ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης "Ένα το χελιδόνι", "διορθώνοντάς" τον μάλιστα! Από "θέλει νεκροί χιλιάδες να 'ναι στους τροχούς" στο "θέλει σωστοί χιλιάδες να 'ναι στους τροχούς".

Ο Μανώλης Ρασούλης πέθανε στην Ελλάδα του μνημονίου το 2011. Η ελπίδα ότι αυτός ο κόσμος μπορεί ν' αλλάξει ζει μέσα στις καρδιές!

Ακολουθούν οι στίχοι και από τα τρία τραγούδια:

ΚΕΜΑΛ

Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

Ακούστε την ιστορία του Κεμάλ
ενός νεαρού πρίγκιπα, της ανατολής
απόγονου του Σεβάχ του θαλασσινού, 
που νόμισε ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.
αλλά πικρές οι βουλές του Αλλάχ
και σκοτεινές οι ψυχές των ανθρώπων.

Στης Ανατολής τα μέρη μια φορά και ένα καιρό
ήταν άδειο το κεμέρι, μουχλιασμένο το νερό
στη Μοσσούλη, τη Βασσόρα, στην παλιά τη χουρμαδιά
πικραμένα κλαίνε τώρα της ερήμου τα παιδιά.

Κι ένας νέος από σόι και γενιά βασιλική
αγροικάει το μοιρολόι και τραβάει κατά εκεί.
τον κοιτάν οι Βεδουίνοι με ματιά λυπητερή
κι όρκο στον Αλλάχ τους δίνει, πως θ’ αλλάξουν οι καιροί.

Σαν ακούσαν οι αρχόντοι του παιδιού την αφοβιά
ξεκινάν με λύκου δόντι και με λιονταριού προβιά
απ’ τον Τίγρη στον Ευφράτη, απ’ τη γη στον ουρανό
κυνηγάν τον αποστάτη να τον πιάσουν ζωντανό.

Πέφτουν πάνω του τα στίφη, σαν ακράτητα σκυλιά
και τον πάνε στο χαλίφη να του βάλει την θηλιά
μαύρο μέλι μαύρο γάλα ήπιε εκείνο το πρωί
πριν αφήσει στην κρεμάλα τη στερνή του την πνοή.

Με δύο γέρικες καμήλες μ’ ένα κόκκινο φαρί
στου παράδεισου τις πύλες ο προφήτης καρτερεί.
πάνε τώρα χέρι χέρι κι είναι γύρω συννεφιά
μα της Δαμασκού τ’ αστέρι τους κρατούσε συντροφιά.

Σ’ ένα μήνα σ’ ένα χρόνο βλέπουν μπρος τους τον Αλλάχ
που από τον ψηλό του θρόνο λέει στον άμυαλο Σεβάχ:
«νικημένο μου ξεφτέρι δεν αλλάζουν οι καιροί, 
με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί»

Καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ Καληνύχτα...


ΜΠΟΡΕΙ Ν' ΑΛΛΑΞΕΙ ΚΕΜΑΛ

Στίχοι: Μανώλης Ρασούλης
Μουσική: Πέτρος Βαγιόπουλος

Ως και τ’ αγάλματα
κάνουνε άλματα
Μ’ αυτοί που ξέρουν δε μιλάνε
Όλα τα πράγματα
γίνονται θαύματα
κι οι νεκροκεφαλές γελάνε

Αυτός ο κόσμος
μπορεί ν’ αλλάξει, Κεμάλ
Μέσα στις καρδιές
στις πλατείες, σε γραφεία οβάλ
θέλει σωστοί χιλιάδες
να `ναι στους τροχούς
να `ναι η ψυχή η νύφη
και γαμπρός ο νους

Τα προαιώνια
κρύβουν νετρόνια
που με μία έκρηξη αλλάζουν
Και οι θεούληδες
οι καημενούληδες
γίνονται ντεμοντέ κι αράζουν



ΕΝΑ ΤΟ ΧΕΛΙΔΟΝΙ

Στίχοι: Οδυσσέας Ελύτης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Ένα το χελιδόνι κι η άνοιξη ακριβή
για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή
Θέλει νεκροί χιλιάδες να `ναι στους τροχούς
Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους.

Θε μου Πρωτομάστορα μ’ έχτισες μέσα στα βουνά
Θε μου Πρωτομάστορα μ’ έκλεισες μες στη θάλασσα!

Πάρθηκεν από μάγους το σώμα του Μαγιού
Το `χουνε θάψει σ’ ένα μνήμα του πέλαγου
σ’ ένα βαθύ πηγάδι το `χουνε κλειστό
μύρισε το σκοτάδι κι όλη η άβυσσος

Θε μου Πρωτομάστορα μέσα στις πασχαλιές και Συ
Θε μου Πρωτομάστορα μύρισες την Ανάσταση