Έλξη ομοφυλόφιλη

Του Γιώργου Δημόπουλου

  Ποιος από μας δεν γνωρίζει ή δεν έχει στους κύκλους του γυναίκες που έλκονται από γυναίκες και άνδρες που έλκονται από  άνδρες; Η ομοφυλόφιλη έλξη είναι καθημερινή πραγματικότητα ορισμένων συνανθρώπων μας. Η πολιτική, η δημοσιογραφία, ο αθλητισμός, η εκκλησία, ο στρατός, τα σώματα ασφαλείας, η τέχνη, όλες οι σύγχρονες μορφές δράσης, τοπικά, πανελλαδικά, παγκόσμια,  έγγαμοι, άγαμοι, άνδρες γυναίκες, χωρίς αναστολές δεν κρατούν πλέον την ομοφυλοφιλία στο σκοτάδι.

  Οι ομοφυλόφιλες διεκδικήσεις άνθισαν και γιγαντώθηκαν στην καρδιά μιας πολιτισμικής στροφής. Το πέρασμα από την νεωτερικότητα στην μετανεωτερικότητα σημάδεψε την μετατροπή της ομοφυλοφιλίας σε δημόσια γιορτή.  Το μεταμοντέρνο κλίμα καθιέρωσε εκδηλώσεις ‘ομοφυλόφιλης υπερηφάνειας’, στις    οποίες επέτρεψε την συμπερίληψη των διαφυλικών ή  μεσοφυλικών (ερμαφρόδιτων, intersexed), των διεμφυλικών (τρανς, transsexual), των παρενδυτικών ( τραβεστί,transvestive) και εν τέλει των ακαθορίστου φύλου ατόμων  (queer κουήρ). Τα αρχικά του  LGBT κινήματος μετετράπησαν σε LGBTQ. Με  άλλα λόγια ο χώρος των ομοφυλόφιλων  αποφάσισε να δεξιωθεί ολόκληρη την προβληματική περί φύλου.

  Συνειδητοποιούμε ότι για πρώτη φορά στην ιστορία, η παραπάνω ομάδα φιλοδοξεί μαχητικά να γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας, την ώρα που η κοινωνία παρακολουθεί αμήχανη. Από την σιωπή στην οποία επί αιώνες είχε καταδικαστεί αυτή η ανθρώπινη  κατάσταση τώρα έχει βγει στο προσκήνιο. Ο ομοφυλόφιλος ακτιβισμός εργάζεται δραστήρια προς αυτή  την κατεύθυνση.

  Η πλοήγηση ωκεάνια, η βιβλιογραφία αχανής, οι τομείς του επιστητού αναρίθμητοι: ιατρική, φιλοσοφία, ψυχολογία, κοινωνιολογία, βιολογία, γενετική, θεολογία, πολιτισμική θεωρία…  Πώς να τα βγάλεις πέρα με αυτό το εύρος χωρίς να προδώσεις την συνθετότητά του;  Πώς να δαμάσεις ένα υλικό με ένα τρόπο που  να παράγει νόημα;

   Μέχρι τα μέσα του 19^ου αιώνα οι ομοφυλόφιλες πράξεις ήταν απαγορευμένες πράξεις, έτσι απλά απαγορευμένες. Η νεωτερικότητα επέφερε μια καθοριστική μεταβολή στο ψυχοκοινωνικό καθεστώς της ομοφυλοφιλίας: εγκαθιδρύει ταυτότητα  ομοφυλοφιλίας όπως την έχει γνωρίσει τον τελευταίο αιώνα ο Δυτικός πολιτισμός. Με την είσοδο της μετανεωτερικότητας οι αλλαγές έγιναν ακόμη πιο ριζικές. «Παρά τις διαφορές στις ερμηνευτικές υποθέσεις και στο ψυχοκοινωνικό καθεστώς, η ομοφυλοφιλία φαίνεται να αποτελεί παγκόσμια και διαχρονική σταθερά. 1) τα ομοφυλόφιλα άτομα εμφανίζονται σε όλες τις κοινωνίες, 2) το ποσοστό των ομοφυλοφίλων φαίνεται  πως είναι περίπου το  ίδιο σε όλες τις κοινωνίες και παραμένει σταθερό με το πέρασμα του χρόνου, 3) οι κοινωνικοί κανόνες δεν εμποδίζουν ούτε διευκολύνουν την ανάπτυξη της ομοφυλοφιλίας, 4) οι ομοφυλοφιλικές υποκουλτούρες εμφανίζονται σε όλες τις κοινωνίες  που έχουν αρκετό πληθυσμό, 5) οι ομοφυλόφιλοι από διαφορετικές κοινωνίες έχουν πολλές ομοιότητες σε ό,τι αφορά την συμπεριφορά και  τα ενδιαφέροντά τους, 6) όλες οι κοινωνίες παράγουν ένα παρόμοιο συνεχές παρόν  μεταξύ πολύ αρρενωπών και πολύ θηλυπρεπών ομοφυλόφιλων. (Frederick Whitam 1983)

  Οι δημόσιες  και οι επιστημονικές αντιλήψεις για την ομοφυλοφιλία, έχουν υποστεί μεγάλες μεταβολές στο πέρασμα της ιστορίας, σε συνάρτηση με την ιστορική περίοδο και τα γνωστικά σχήματα που επικρατούσαν εκάστοτε. Από τα μέσα του 19^ου αιώνα έως και ένα μεγάλο μέρος του 20^ου πίστευαν πως οι ομοφυλόφιλοι ανήκουν σε ένα τρίτο φύλο, ή ότι ο εγκέφαλός τους  είναι του αντίθετου φύλου. (Alsop. Fitzsimmons & Lennon 2002). Στην συνέχεια άρχισε να διαδίδεται η ερμηνεία της ψυχικής διαταραχής, (1869 Γερμανία). Με την συμβολή της  ψυχανάλυσης  οι ομοφυλόφιλοι θεωρηθήκαν ανώριμοι, με ασθενικό εγώ, καθηλωμένοι στην παιδική ηλικία ή στην αρχή της εφηβείας. Μετά την δεκαετία του  50 η συζήτηση για την ομοφυλοφιλία, όταν επιτρεπόταν, ήταν για να χαρακτηριστεί αμαρτία, αρρώστια, ή έγκλημα. Την παραδοσιακή απόρριψη της ομοφυλοφιλίας ως ανήθικης διαδέχθηκε μια ιατρικοποιημένη αντίληψη περί της παθολογίας της, η οποία επηρέασε την γενικότερη κοινωνική  στάση απέναντί της.

  Υπό την επίδραση της νεοφιλελεύθερης  δεκαετίας του 80, οι πολιτικές της ομοφυλοφιλίας ‘εξημερώθηκαν’ ή ωρίμασαν, ενσωματωμένες πια σε πιο συμβατικούς πολιτικούς διαύλους και η ομοφυλόφιλη κοινότητα δομήθηκε ως αναγνωρισμένη μειονότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι η ομοφυλοφιλία  δεν έχει πολέμιους. Έχει και μάλιστα σφοδρούς. Αναφέρω χαρακτηριστικά ότι  ορισμένοι κύκλοι εχθρικοί στην   ομοφυλοφιλία έχουν εκφράσει ακόμη και την άποψη ότι ενδέχεται να οδηγήσει σε εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους. Η ομοφυλόφιλη επιθυμία εκλαμβάνεται ως η έκφραση όχι ενός γονιδίου αλλά ενός μιμιδίου. Η σημειολογία του μιμιδίου αντλείται από την θεωρία του Δαρβίνου, και αποτελεί ένα τμήμα νοήματος που  επαναλαμβάνεται και μεταλλάσσεται σαν γονίδιο. Ως μονάδα μετάδοσης  πολιτισμικής κληρονομιάς, ή μονάδα μίμησης το επιτυχημένο μιμίδιο μοιράζεται τις ίδιες ιδιότητες με ένα επιτυχημένο γονίδιο: μακροζωία, γονιμότητα  και πιστότητα αντιγραφής.

      «Είναι  κοινή παρατήρηση ότι δεν ενοχλεί η ομοφυλοφιλία όσο μένει στην αφάνεια. Αυτό που γεννά άγχος και θυμό είναι η εμφάνισή τους υπό μορφή ζευγαριού, ή περισσότερο η προσδοκία τους να αναπτύξουν μια ζωή όπως όλοι. Φαίνεται πως αυτά κάποιοι ετεροφυλόφιλοι τα ερμηνεύουν ασυνείδητα ως διάθεση των ομοφυλοφίλων να κάνουν όλη την κοινωνία σαν «τα μούτρα τους», ή να εισαγάγουν έναν ηδονισμό χωρίς όρια και ταμπού». (Roudinesco  2002).

     

  Ακόμη και από τις επίσημες οργανώσεις υγείας που έχουν υιοθετήσει την λογική της ‘πολιτικής ορθότητας’, ομολογείται ότι δεν υπάρχει επιστημονική ομοφωνία για  τα αίτια (American Psychological Association 2008).  

  Η ομοφυλοφιλία ανευρίσκεται σε όλους τους πολιτισμούς, κοινωνικές συνθήκες, γεωγραφικούς τόπους, οικογενειακά σχήματα. Η εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την αιτιολογία δεν αποτελεί απλά μια διανοητική περιπέτεια ή ένα αθώο ενδιαφέρον. Διαθέτει συνέπειες στον γενικότερο τρόπο σκέψης, ο οποίος θα αναπτυχθεί και θα επηρεάσει  κοινωνικές στάσεις και δράσεις. Γι αυτό και η  αναζήτηση της αλήθειας δεν είναι θεμιτό να εμποδιστεί  από οποιαδήποτε  σκοπιμότητα.

  Μετά τις αρχικές ακραίες φωνές σχετικά με την αιτιολογία της ομοφυλοφιλίας σήμερα επικρατεί περισσότερη μετριοπάθεια και ομοφωνία γύρω από τον πολυπαραγοντικό της χαρακτήρα. «Όπως όλες οι σύνθετες συμπεριφορές και ψυχικές καταστάσεις η ομοφυλοφιλία δεν είναι ούτε αποκλειστικά βιολογική ούτε αποκλειστικά ψυχολογική, αλλά το αποτέλεσμα ενός δυσπροσδιόριστου μίγματος γενετικών παραγόντων, ενδομήτριων επιδράσεων, οικογενειακού περιβάλλοντος και μιας πολύπλοκης σειράς επαναλαμβανόμενων  ενισχυόμενων επιλογών σε κρίσιμες φάσεις της ανάπτυξης». (Satinover 1996). Θα πρέπει να θεωρούμε μη ρεαλιστικές και τελείως εσφαλμένες τις απόπειρες να μονοπωλήσει την αιτιολογία της ομοφυλοφιλίας αποκλειστικά μια αιτία όποια και αν είναι αυτή.

  Η αρχή της ομοφυλόφιλης συνειδητοποίησης βρίσκεται συνήθως στο ξεκίνημα της εφηβείας.   Ο ομοφυλόφιλος έφηβος βιώνει ως προς την ταυτότητά του έντονη σύγχυση, με το περιεχόμενο και την ένταση της υποκειμενικής εμπειρίας του καθενός να αποτελεί ένα συμψηφισμό των παρακάτω παραγόντων: αλλοιωμένη εικόνα του εαυτού του, ενδεχόμενη εμπειρία ετεροφυλόφιλης και ομοφυλόφιλης έλξης ταυτόχρονα, το στίγμα που περιβάλλει την ομοφυλοφιλία, την ασαφή γνώση για την ομοφυλοφιλία και τους ομοφυλόφιλους. 

  Οι διακυμάνσεις του διαστήματος που απαιτείται από την πρώτη συνειδητοποίηση μέχρι την δημόσια αποκάλυψη είναι επίσης μεγάλες και ποικίλουν από άτομο σε άτομο, με το διάστημα από την πρώτη υποψία μέχρι την τελική αποδοχή (αν υπάρξει) να συνιστά ένα εντυπωσιακό πεδίο αυτοσχεδιασμών και επινοήσεων  προκειμένου να τα βγάλει πέρα ο νέος στην ψυχική του οικονομία.

  Οι περισσότεροι ομοφυλόφιλοι μεγαλώνουν με έναν εαυτό που έχει απαξιωθεί, που διαρκώς συγκρίνει το ποιοι είναι με το ποιοι θα έπρεπε να  είναι ή ποιοι μπορούν να είναι. Τελικά «ως αποτέλεσμα του στιγματισμού βρίσκονται αντιμέτωποι με μια δύσκολη επιλογή: ή θα υιοθετήσουν κάποιο είδος ‘ψευδούς εαυτού’ για να προσαρμοστούν στις κοινωνικοπολιτισμικές προσδοκίες ώστε να ζήσουν σαν κάτι που  δεν είναι στην πραγματικότητα, ή θα αντιμετωπίσουν ανοιχτές διακρίσεις και κακοποίηση ζώντας στο περιθώριο της κοινωνίας» (Mixon 1997).

   Η στιγμή κατά την οποία οι νέοι αποκάλυψαν στους γονείς τους  την ομοφυλοφιλία τους, θεωρείται πάντα από αυτούς ένας σταθμός στην ψυχική και ηθική διαδρομή τους. Παράλληλα όταν ακούει κανείς τους γονείς αυτών των ανθρώπων, αντιλαμβάνεται πόσο ζουν την αποκάλυψη της ομοφυλοφιλίας των παιδιών τους σαν ένα σοκ που ανατρέπει τους οικογενειακούς δεσμούς και προκαλεί ένα νέο ξεκίνημα στην δυναμική της οικογένειας. Κοντολογίς τα πάντα μετακινούνται! «Η οικογένεια θα περάσει από διάφορες συναισθηματικές φάσεις, ανάλογες εκείνων του πένθους (σοκ, άρνηση, απελπισία, θυμός, οργή, ενοχή), άλλοτε και με διαφορετική σειρά, οι οποίες καταλήγουν είτε στην προσπάθεια να κρατηθεί το γεγονός  μυστικό είτε στην αποδοχή». (Corraze 1982)

  Όπως και να έχει, είναι περισσότερο από σαφές ότι στον Δυτικό κόσμο η ομοφυλοφιλία αρχίζει σταδιακά να ‘φυσιολογικοποιείται’ στην κοινή  γνώμη. Η εξέλιξη αυτή επέτρεψε την ανάδυση του όρου ομοφοβία, ο οποίος αποδείχθηκε περισσότερο από όσο χρειαζόταν περιεκτικός. Ο όρος  αυτός βρίσκεται αρκετά συχνά στα χείλη ομοφυλοφίλων, ιδιαίτερα όταν  στηλιτεύουν τα κάθε είδους αρνητικά συναισθήματα της κοινωνίας απέναντί τους. Οι ακτιβιστές ομοφυλόφιλοι έχουν την τάση να ονομάζουν ομοφοβική συλλήβδην  κάθε άποψη που δεν συμφωνεί πως η ομοφυλοφιλία αποτελεί εναλλακτική σεξουαλική δυνατότητα.

  Προσωπικά εκτιμώ ότι όταν κάποιος  δηλώνει ότι δεν θα ήθελε ομοφυλόφιλους γείτονες, είναι στάση καθαρά ομοφοβική, ενώ όταν άλλος  ισχυρίζεται ότι κάθε παιδί χρειάζεται να ζει με πατέρα και μητέρα είναι αντίληψη. Ομοφοβικό χρωματισμό δεν πρέπει να έχουν και υποθέσεις εργασίας  όπως π.χ. «Η ομοφυλοφιλία ως αυτάρκης στειρότητα έρχεται σε  αντίφαση με τη δημιουργική πράξη της φύσης».  Καλό θα είναι η δεύτερη και η τρίτη περίπτωση να πάψουν να περιλαμβάνονται από το ομοφυλόφιλο κίνημα στην  “ομοφοβία”, ώστε ο όρος να περιοριστεί σε όσους εκφράζουν απέχθεια, μίσος, εχθρότητα και τα συναφή συναισθήματα.

  Η ομοφυλοφιλία προκαλούσε ανέκαθεν στους χριστιανούς από δυσανεξία έως απέχθεια η δε εμφάνιση του ενεργού κινήματος και των διεκδικήσεών του προσέθεσε και αμηχανία. Οι αντιδράσεις στην πράξη ποικίλουν ανάλογα με τις προϋποθέσεις της χριστιανικής ομολογίας.

  Η δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται ολοένα και περισσότερο ο χριστιανικός κόσμος περιγράφεται ως ένα ψαροκόκαλο στον λαιμό των χριστιανικών εκκλησιών που δεν μπορούν ούτε να το αγνοήσουν ούτε να το καταπιούν. Δεν χωρεί αμφιβολία πως μια απλή καταδίκη της ομοφυλοφιλίας, από οποιαδήποτε χριστιανική ομολογία αποτελεί ανεύθυνη στάση αλλά είναι και μάταιη.  Εκφράζει μια ανέκκλητη κρίση για μια κατάσταση από την οποία δεν μπορεί κάποιος να βγει.  

Η παραδοσιακή γραμμή σκέψης στις διάφορες χριστιανικές ομολογίες, βασίζεται κυρίως στις διατυπώσεις της Αγίας Γραφής που καταδικάζουν την ομοφυλοφιλία καθώς και στην πανάρχαια εκκλησιαστική πρακτική που την απορρίπτει και την θεωρεί ασύμβατη  με την ανθρώπινη φύση την οποία ίδρυσε ο Θεός.

  Από την Παλαιά Διαθήκη πιο ισχυρά χωρία είναι η  απόφαση του Θεού για τιμωρία των Σοδόμων, μετά την απαίτηση κατοίκων της πόλης να συνευρεθούν σεξουαλικά με δύο ξένους (αγγέλους), που φιλοξενούνταν  από τον Λωτ, ο οποίος μάλιστα για να τους προστατεύσει προσέφερε, ανεπιτυχώς, τα κορίτσια του βορά  στις σεξουαλικές ορέξεις των συμπατριωτών του. (Γεν.19, 7-8). Η δεύτερη αναφορά προέρχεται από το Λευιτικό 18, 22 και  20, 13. «Δεν πρέπει να πλαγιάσεις με άνδρα όπως πλαγιάζεις με γυναίκα, είναι βδελυρό… αν κάποιοι το κάνουν πρέπει εξάπαντος να θανατωθούν.

  Από την Καινή Διαθήκη πιο χαρακτηριστικές είναι οι αναφορές του Παύλου στην προς Ρωμαίους, ενταγμένη στο κεφάλαιο «περί τιμωρίας των άδικων οι οποίοι  με τα άδικα έργα τους συγκαλύπτουν την αλήθεια  και που στην θέση της αλήθειας του  Θεού έβαλαν  το ψέμα και σεβάστηκαν και λάτρεψαν την κτίση αντί για τον Κτίστη. Γι’ αυτό τον λόγο λοιπόν  ο Θεός τους παρέδωσε σε επαίσχυντα πάθη. Οι γυναίκες αντικατέστησαν τις φυσικές σχέσεις με αφύσικες, το ίδιο και οι άνδρες άφησαν την φυσική σχέση με την γυναίκα και φλογίστηκαν με σφοδρό πάθος ο ένας για  τον άλλο… είναι γεμάτοι κάθε λογής αδικία, πορνεία, πονηρία, πλεονεξία, κακία. Είναι γεμάτοι φθόνο, φόνο, φιλονικία, απάτη και κακοήθεια. Είναι υπερήφανοι, αλαζόνες σκέπτονται μόνο πώς θα βλάψουν τους άλλους, άνθρωποι χωρίς σύνεση, δεν κρατούν τον λόγο τους, δεν έχουν στοργή, διαλλακτικότητα, και έλεος. (Ρωμ. 1, 1, 18-32).

  Για την καλύτερη προσέγγιση του θέματος αναφέρουμε ότι ο Παύλος  χρησιμοποιεί το ίδιο λεξιλόγιο  για να επικρίνει τους άνδρες που έχουν μακριά μαλλιά. «Ούτε η ίδια η φύση δε σας διδάσκει ότι ο άντρας αν τρέφει κόμη είναι ατιμία γι’ αυτόν;» (Α΄Κορ.11, 14)

  Στον Προτεσταντικό χώρο άνθισε κατά τις τελευταίες δεκαετίες μια θεολογία που ερμηνεύει την Αγία Γραφή με τρόπο αναθεωρητικό, δηλαδή με πρόθεση να δει την ομοφυλοφιλία ως συμβατή με το χριστιανικό μήνυμα. Έτσι κάποιες προτεσταντικές ομολογίες συμπεριέλαβαν επίσημα ομοφυλόφιλα ζευγάρια στο εκκλησίασμά τους, ευλόγησαν τον γάμο ομοφυλοφίλων, συναίνεσαν δε ακόμη και στην ανάδειξή  τους ως κληρικών.

   Έχει η παρούσα κρίση περί της ομοφυλοφιλίας μέσα στις χριστιανικές ομολογίες πραγματικό αντικείμενο το σεξ; Αν είναι έτσι, δεν θα υπήρχε εδικός λόγος γιατί οι ομοφυλόφιλοι να μονοπωλούν όλη την προσοχή, αφού υπάρχει πληθώρα  ανατριχιαστικών σεξουαλικών διαταραχών μεταξύ των ετεροφυλόφιλων. Η Εκκλησία θα μπορούσε να αφιερώσει την ενέργειά της: α) στην αντίσταση της εμπορικοποίησης του σεξ, το οποίο χρησιμοποιείται ακόμη και την πώληση άσχετων προς το σεξ προϊόντων, β) για να πολεμήσει την εκμετάλλευση των γυναικών και παιδιών που έχουν παγιδευθεί  σε ένα τεράστιο δίκτυο διεθνούς πορνείας και πορνογραφίας γ) να αντισταθεί και να διορθώσει τις κρατούσες ενδοκαθολικές αντιλήψεις αυτές που επιτρέπουν στην παιδοφιλία να ασκείται και να προστατεύεται από κληρικούς, δ) να αναγνωρίσει την ύπαρξη της ομοφυλοφιλίας μεταξύ των κληρικών της αγάμων αλλά και εγγάμων  ε) να κατονομάσει τους πολλούς τρόπους με τους οποίους ετεροφυλόφιλοι, ιδίως άνδρες, εμπλέκονται σε στρεβλές  και νοσηρές μορφές σεξουαλικότητας. Αντίθετα με αυτά ένας σχετικά μικρός αριθμός ομοφυλόφιλων σχέσεων  ξεχωρίζεται και καταδικάζεται ηθικά την ίδια ώρα που η πελώρια πανδημία σεξουαλικών διαταραχών αγνοείται.

  Πάντως όσο δύσκολο είναι να αποκαλύψει κάποιος στην Εκκλησία του πως είναι ομοφυλόφιλος άλλο τόσο δύσκολο είναι να αποκαλύψει κάποιος ομοφυλόφιλος στην παρέα του πως είναι χριστιανός. Εν τούτοις υπάρχουν  διεκδικήσεις των αναθεωρητών ομοφυλόφιλων που  θέλουν να παραμείνουν πιστοί χριστιανοί, δεν ζητούν οικονομία αλλά μια νέα θεολογία, η οποία θα έχει ως πυρήνα την θεολογία της αγάπης.

  Είναι φανερό ότι το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας θέτει την θεολογία γενικώτερα σε ριζική δοκιμασία. Υποβάλλει δύσκολα ερωτήματα σε πολλού ς κλάδους της ( βιβλική ερμηνευτική, εκκλησιολογία, εσχατολογία, ποιμαντική). Προφανώς το πεδίο θα παραμείνει αμφιλεγόμενο και θα φιλοξενεί διαμάχες επί σειρά ετών. Από τις παραπάνω διεκδικήσεις  ξεκόβω τις παρακάτω δύο ιστορικές επιστολές. Η πρώτη είναι της λεσβίας Siler.

«Αγαπητέ πάστορα,

Κάποιοι από εμάς τους οποίους η εκκλησία εξόρισε περιμένουμε να ακούσουμε αν είμαστε  όντως παιδιά του Θεού ή απλώς σκελετοί στην ντουλάπα της οικογένειας. Επίσης  είμαστε πλασμένοι κατ’ εικόνα Του,  ή αποτελούμε κάποιο γκροτέσκο σφάλμα του κόσμου; Το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι τι κάνουμε ή τι αποφεύγουμε να κάνουμε. Είναι τι είμαστε και το εάν η αποδοχή μας ως συμμετεχόντων στην κοινότητα της πίστης εξαρτάται, όπως συχνά μοιάζει από το αν οι  άλλοι γνωρίζουν ποιοι είμαστε. Δεν  έχει καταγραφεί κάποια  φράση του Ιησού για την περίπτωσή  μας. Είναι το “βδέλυγμα” η τελευταία λέξη;

…Είμαι παιδί του Θεού που φέρει την εικόνα Του και την ικανότητά Του να  αγαπά και  να αγαπιέται» (Siler 1999).

  Πιστοί στο περιεκτικό αυτό σκεπτικό, στις 10 Ιουνίου 2011 το «Ευρωπαϊκό Φόρουμ Χριστιανικών Ομάδων Λεσβιών, ομοφυλόφιλων, αμφιφυλόφιλων και Διαφυλικών»

έστειλε επιστολή στον Πάπα Βενέδικτο  XVI ζητώντας τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της προσωπικής ακεραιότητας των ανθρώπων που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες από 23 ευρωπαϊκές χώρες.

«Κάνουμε  έκκληση και ζητάμε την συνεργασία σας προκειμένου να αρθεί η ποινικοποίηση των ομοφυλόφιλων σε όλο τον κόσμο. Η σιωπή σας ερμηνεύεται από ανθρώπους που  εμπλέκονται σε πράξεις βίας, βασανισμού  και δολοφονίες, ως συναίνεση σε αυτές.

Επιπλέον κάνουμε έκκληση στην Αγιότητά σας να πληροφορήσει με σαφήνεια όλους τους χριστιανούς για τα χωρία της Βίβλου που χρησιμοποιούνται για να δικαιολογήσουν τις φρικτές αυτές πράξεις.

…Σύμφωνα με τις σύγχρονες έρευνες της Ψυχιατρικής και της Ψυχολογίας ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν μπορεί να αλλάξει και κάθε τέτοια απόπειρα συνήθως  οδηγεί σε σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα.

…Παρακαλούμε να στηρίξετε αυτέ τις σχέσεις ως αποδεκτές και ευλογημένες από την Εκκλησία…». European Forum 2011.

  Εκτιμώ πως κάποια στάση πιο προσεκτική σε κατά καιρούς εκ  βαθέων αναφορές  κληρικού, ο οποίος με την τιμά με φιλική εμπιστοσύνη, θα δείξει πιο λαγαρά την ψυχική αγωνία του ομοφυλόφιλου, τον πόνο που τον συνοδεύει, χρόνια τώρα, στην ασταθή ταυτότητά του.    

  «Είναι δύσκολο να απογυμνωθώ από την επιθυμία μου. Ένας ομοφυλόφιλος δεν μετακινείται ούτε έναν πόντο από την ομοφυλόφιλη βάση του. Ζω μια βάσανο. Δεν ζήτησα να είμαι ομοφυλόφιλος, και δεν μπορώ να δραπετεύσω από αυτό. Μου έρχεται πιο εύκολο να κατηγορήσω τον Θεό. Μόνο ένας σαδιστής Θεός θα έφτιαχνε εκατοντάδες χιλιάδες ομοφυλόφιλους και κατόπιν θα τους αρνιόταν το  δώρο της σεξουαλικής  οικειότητας.  Τρομάζω με την σκέψη: τι θα σκεφθούν οι ενορίτες  μου αν το ανακαλύψουν. Ζω διπλή ζωή εξωτερικά μιλώντας, πράττοντας, γελώντας κατά τον ορθό χριστιανικό τρόπο αλλά εσωτερικά αισθάνονται έρμαιο των ομοφυλόφιλων επιθυμιών μου. Δεν μπορώ να  αναγνωριστώ δημόσια στην ομοφυλοφιλία μου. Υποφέρω από την συνειδητοποίηση ότι δεν μπορώ να αποκαλύψω τον εαυτό μου στην οικογένειά μου  και στους ενορίτες μου χωρίς κίνδυνο να χάσουν την σχέση που έχω μαζί τους και που θέλω να διατηρήσω. Περιστοιχίζομαι από ανθρώπους οι  οποίοι ουδέποτε κατάλαβαν τις μυστικές μου μάχες, τις κρυφές μου νίκες ή τις κατά καιρούς επιθυμητές μου   ήττες. 

  Θα ήθελα να είχα την  δυνατότητα να μοιραστώ τις δυσκολίες, την μοναξιά μου χωρίς να έχω τον φόβο της γελοιοποίησης ή του οίκτου. Απλά να έχω το κουράγιο να παραδεχθώ  ανακουφιστικά δημόσια την κατάστασή μου.  Να ακούσω τις ανησυχίες  των άλλων, να καταθέσω  τις δικές μου δυσκολίες.  Δεν αντέχω την απόρριψη, τον στιγματισμό, την αποδοκιμασία, την ειρωνεία, βιώνω  βαθειά εσωτερική σύγκρουση, την οποία δεν μπορώ, δυστυχώς, να  διαχειριστώ.  Μια αμφισημία, ένα αδιαφοροποίητο, ένα μείγμα, μια  ρευστότητα, μια αβεβαιότητα, μια εσωτερική διάσπαση, το σώμα μου αντιτίθεται σ’ αυτό που υπηρετεί. Πώς μπορώ να πεισθώ, ως άνθρωπος όχι  ως κληρικός, ότι βρίσκομαι μέσα σε ένα λάθος το οποίο ο ίδιος δεν το επέλεξα με την θέλησή μου; Γιατί να μου καταλογίζουν ως φθορά κάτι που δεν δημιούργησα εγώ; Ως κληρικός ομοφυλόφιλος θέτω διαρκώς άβολα ερωτήματα:  ‘Γιατί εγώ;’ ‘Θεέ μου γιατί σε μένα;’ ‘Γιατί δεν ξεπερνιέται όπως άλλες αμαρτίες;’ Πνίγομαι στην σιωπή μου, δεν τολμώ μια εξωτερίκευση του γεγονότος, ακόμη και όταν ως εξομολόγος έχω μπροστά μου ομοφυλόφιλο εξομολογούμενο. Η αποστροφή και η απομόνωση ορθώνεται μπροστά μου ανυπέρβλητα».

   Οι συγκρούσεις που βιώνουν οι χριστιανοί  ομοφυλόφιλοι ανάμεσα στην έλξη τους και στην πίστη τους περιγράφεται από την Ψυχολογία ως ‘γνωστική δυσαρμονία’. Μπορούμε να υποθέσουμε με βεβαιότητα τον βαθμό της γνωστικής δυσαρμονίας των κληρικών ομοφυλόφιλων.  Γίνεται κατανοητό γιατί οι κληρικοί  ομοφυλόφιλοι τείνουν να λύνουν την δυσαρμονία τους αυτή αλλάζοντας μάλλον τις πεποιθήσεις τους, παρά  εγκαταλείποντας την Ιερωσύνη. Οπωσδήποτε υπάρχουν και κληρικοί ομοφυλόφιλοι οι οποίοι δεν υποβάλλονται καν στην παραπάνω βάσανο, αφού συνειδητά δεν θέλουν να έχουν καμμιά σχέση με το Ευαγγέλιο, όπως εξ  άλλου και πληθώρα μη ομοφυλόφιλων μισθοφόρων κληρικών, επαγγελματιών ή καριεριστών, των οποίων η δημόσια και ιδιωτική ζωή δεν «μυρίζει καθόλου στάνη». (Πάπας Φραγκίσκος).

  Κάποιοι είναι ιδεαλιστές, νομίζοντας ότι κάποιο διάστημα πνευματικής  ζωής χωρίς σχετικές έλξεις και  φαντασιώσεις σημαίνει την οριστική απαλλαγή τους, οπότε απογοητεύονται όταν αυτές επανέρχονται, συνήθως δριμύτερες. Η πάλη ορισμένων  ομοφυλόφιλων χριστιανών αλλά και κληρικών ενάντια στην ομοφυλοφιλία είναι συνεχής και δύσκολη, χωρίς πολλές επιτυχίες, όπως δείχνει η πράξη. Η ομοφυλοφιλία είναι ένας τρόπος ζωής που φθάνει μέχρι τα  βάθη της ψυχής, που δεν αλλάζει όπως δεν αλλάζει το ενδιαφέρον ενός ετεροφυλόφιλου για το άλλο φύλο. 

Στις σελίδες του Γεροντικού (Αστήρ 1961) περιλαμβάνονται και ‘σκανδαλιστικές’ αναφορές  για την δική μας φτερωμένη!  ηθική. Η πρώτη μας παραδίδει την εξής  ιστορία: «…σε μοναχό  ηλικιωμένο την έπεσε άλλος  συνασκτητής του, λέγοντάς του ‘αββά μου σε ποθώ’. Έλα ρε παλικάρι εμένα τον γέρο βρήκες να ποθήσεις; Ναι αββά μου και αν δεν ήταν να κάθεται στην πόρτα αυτός ο γέρος ο ανάπηρος και τυφλός θα καθόμουν λίγες μέρες μαζί σου». Σημασία δεν έχει η κοινολόγηση της επιθυμίας του, σημασία έχει ότι στο πρόσωπο του χωλού και τυφλού έβλεπε ως σε καθρέπτη απ’ έξω τον εαυτό του.  Δεν ντράπηκε για το έκνομο της επιθυμίας του αλλά  για την εικόνα του. Προσωπικά κρατώ αυτό το γεμάτο Θεό τρυφερό κοκκίνισμά του.

  Υπάρχουν άλλα δύο ενοχλητικά - για τον εχθρό κάθε παλμού της ζωής, τον φθονερό και  από μειονεξία ηθικολόγο- αποφθέγματα παρόμοιου περιεχομένου στο Γεροντικό, το οποίο ως γνωστόν ακτινογραφεί την ψυχή του ανθρώπου.  Γιατί τα αναφέρω; Και τα τρία έχουν τον ίδιο συλλαβισμό με άλλες εκπτώσεις, προσωπικές εκπτώσεις  και αδιέξοδα, με τον πνευματικό διχασμό ενός εκάστου. Οι χαριτωμένοι εκείνοι άνθρωποι κινούνταν και εκφράζονταν στα πλαίσια ενός πολιτισμικού περιγράμματος απολύτως  διαφανούς.  Οι ιστορίες τους μας αγκαλιάζουν όλους, αρρώστους και υγιείς, ταλαίπωρους και επιτυχημένους, δυναμικούς και ανασφαλείς, ομοφυλόφιλους και ετεροφυλόφιλους, σε ένα επίπεδο πολύ  ουσιαστικότερο και, κυρίως σαφώς παραγωγικό. Ο λόγος των αββάδων δεν είναι για κακομοίρηδες. Ο λόγος τους για την ομοφυλοφιλία έχει την ίδια ένταση με τον ‘αδελφό που έχει τον νου του στο φαγητό’, ‘την φιλαργυρίαν’, ‘την κενοδοξίαν’, ‘την πορνείαν’, ‘με τον αδελφό  που δεν μπορεί να εξισώσει το χρυσάφι με τις πέτρες’, ‘ με όσους λαλούν ψευδώς,’, ‘με όποιον δεν πληγώνεται από την ματαιότητα’, ‘με όποιον δεν έχει την λεπτότητα της διάκρισης’, ‘με όσους τους καταπίνει ο θάνατος’, ‘με όποιον δεν κερδίζει τον Θεό με τα χέρια του’, ‘με όσους δεν έχουν μέτρο’,  ‘με τους αγενείς, τους σμικρούς και τους  μίζερους, τους  εμπαθείς’, ‘με όποιον δεν είναι ανεκτικός’, κ.ά. γενικά με όποιον δεν μπορεί να ελευθερώσει τον εαυτό του από τα πράγματα.

Ο λόγος του Schmemann ενισχυτικός των παραπάνω: «Μετά την πτώση το καθετί έχει γίνει αφύσικο, τα πάντα έχουν διαστραφεί.  Μήπως το να αφιερώνεσαι στο χρήμα ή στην Ρωσία ή  σε κάτι άλλο είναι κάτι φυσικό για τον άνθρωπο; Ο άνθρωπος είναι δημιουργημένος να δίνεται στον Θεό, διαστρέφει την φύση του, την ουσία του, όταν  προσφέρει τον εαυτό του σε κάτι άλλο, όταν μεταμορφώνει αυτό το ‘άλλο’ σε είδωλο. Συνεπώς το θέμα είναι, πρέπει να είναι, η αποδοχή από τον άνθρωπο, φυσικά και  από τον ομοφυλόφιλο, μιας ολοκληρωμένης κλήσης, μιας  κλήσης για ακεραιότητα, που απευθύνει ο Θεός στον καθένα από μας χωρίς καμιά διάκριση.    Στον πεσμένο κόσμο τίποτε δεν μπορεί να ‘ομαλοποιηθεί’, αλλά τα πάντα μπορούν να σωθούν. (Schmemann 2000 )

Επιμύθιο 

  Μπορεί ο Ούτις, ο Κανένας, να έσωσε τον πολυμήχανο Οδυσσέα, αλλά για τον Χριστιανικό πολιτισμό μας ο  άλλος, φυσικά και ο ομοφυλόφιλος  δεν είναι «κανείς». Ο άλλος είναι πάντα κάποιος, και  μάλιστα επώνυμος.  Με την άνοιξή μας στον άλλον, αρχίζουμε την νέα μεγάλη μας οδύσσεια της  επιστροφής του Εγώ στην Ιθάκη, όπου βρίσκουμε τον αληθινό μας εαυτό και όπου η ψυχή μας ανθίζει, πορευόμενοι  μεταξύ του Εμείς και του Άλλου.   

(ΥΓ. Είναι περιττό να ξεκαθαριστεί ότι  και αυτή η παρέμβασή μου στο Ξάνεμο επιδεικνύει πνεύμα μαθητείας, και  δεν φιλοδοξεί να καλύψει ex cathedra θέσεις και απόψεις. O ρόλος του φιλολογικού είδους που λέγεται επιφυλλίδα, είναι να συνεργεί στην αποτίμηση της ποιότητας, όχι να σερβίρει μισόλογα  σκοπιμοτήτων. Οι σκέψεις μου ενδέχεται  να είναι και λαθεμένες, αλλά παραμένουν πρόκληση και πρόσκληση για κριτική σκέψη. Όλα κρίνονται στην αποτελεσματικότητά τους. Το ζητούμενο είναι ο βαθμός συνεισφοράς.

   Όποιος από τους αναγνώστες δεν ικανοποιείται από το συμπίλημά μου αυτό και ενδιαφέρεται για μια διεπιστημονική προσέγγιση της ομοφυλοφιλίας, του προτείνω το μνημειώδες πόνημα του π. Βασιλείου Θερμού. έλξη και πάθος. Εν πλώ. 2016. Σελ. 716).